نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
ابنفارض و حافظ در فرهنگ مصر و ایران جایگاهی مشابه دارند. ویژگی‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی روزگارشان همانند بوده است. هر دو به مشرب عشق ومستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌ِوجودی ابن عربی متمایل بودند. در نقد فرد و اجتماع کوشیده و شیوه‌ای ملامتی داشته‌اند و.... این همدلی‌ها، همزبانی حافظ با ابن فارض را در ابعاد فکری-ادبی به دنبال داشته است.
ازجمله، چنان که از قراین برمی‌آید ابن فارض و حافظ، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خود را بر شالوده‌ی عشق بنانهاده و از شُرب مدام سخن گفته‌اند به‌گونه‌ای که در باور آن‌ها عشق– عموماً یا خصوصاً- مهم‌ترین موضوع هستی‌شناسی، مبدأ و معادشناسی، انسان‌شناسی و بزرگ‌ترین انگیزه برای تعالی آدمی است. در مقاله‌ی حاضر با مقدمه‌ای درباره‌ی اسباب آشنایی حافظ با ابن فارض، دیدگاه آن‌ها را درباره‌ی حقیقت عشق ومستی، منشأ حسی و ماورائی عشق، اوصاف و اقتضاهای عشق، دشواری‌های طریق عشق و اسباب آن، ارزش عشق، ادعای عاشقی، نشانه‌های عشق، مراتب عشق، نسبت عقل و عشق، ویژگی‌های عاشق (ازجمله: مستی)، با روش توصیفی- تطبیقی بررسی کرده‌ایم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
الحبّ و السکر فی شعر ابن الفارض المصری و الحافظ الشیرازی
چکیده [English]
ابن فارض و حافظ، فی الثقافات من مصر و إیران لدیهما نفس الموقف، الظروف السیاسیة و الاجتماعیة و الثقافیة من الحیاة بهما کماکان، انهما مالتا إلی طریق الحب و السکر و أیضا الی وحدة الوجود من أفکار ابن العربی، هماسعیا الاستعراض فی الفرد و المجتمع و لدیهما طریقة من اللوم، و ... هذا التعاطف، أعقب تبادل الأفکار بین الحافظ و ابن الفارض فی الأبعاد الفکریة و الأدبیة.
بما فی ذلک، و کما هو واضح من الأدلة: ابن الفارض و الحافظ بنیا نظرتهما العالمیة و الروحانیة و سلوکهما الاجتماعی و الفردی علی أساس الحب. و تکلموا من شرب المدامة. بحیث، فی اعتقادهم، الحبّ – عموماً أو علی وجه التحدید – من اهمّ قضیة فی الأنطولوجیا، الأصل و الایمان بالآخرة و علم الانسان و أکبر حافز لکمال البشری، هکذا فی هذه الورقة، نحن مع مقدمة عن أسباب الألفة الحافظ مع ابن فارض، نستعرض مشاهدتهما الحقیقة حول الحبّ و السکر، و أصل الحبّ الحسّی و المیتافیزیقی، و الصّفات و القوانین من الحبّ، صعوبات الحبّ و عوامله، قیمة الحبّ، و الإدعاء الحبّ، و علامات الحبّ، و درجات الحبّ، و نسبة بین العقل و الحبّ، و صفات المحب (بما فی ذلک السکر) – علی طریق وصفی و مقارن.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکمات الدّلیلیة: ابن الفارض
- حافظ
- الحبّ
- حالة سکر
- التصوف
- العرفان
- الأدب المقارن
)