نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

لقد أعطت نظریات النقد الحدیثة، الحریة للمتلقی فی تشکیل معنی النص و تفسیره علی هواه، بعدّ النص مفتوحاً لاحتمالات کثیرة و دلالات مخفیة و متطورة بتطور الحیاة و تطور خبرات المتلقی الاجتماعیة و التاریخیة و الثقافیة. إذا لکلّ زمن و لکل لغة قرائه ؛ فلا یتوقّف القراءة و التلقی عند زمنٍ ما. و بینما یختلف تلقیات أبناء اللغة الواحدة فلا ریب فی اختلاف تلقیات أبناء اللغة الأخری. اللغة الفارسیة و العربیة هاتین اللغتین العریقتین، اشتد اتصال بعضهما ببعض وکثرت متلقو آدابهما و من المشاهیر الأدبیة التی کثرت متلقو أدبها، حافظ الشیرازی، هذا الشاعر العظیم الذی طبقت شهرته الآفاق فی مشارق الأرض و مغاربها. ومن المتلقین الذین قاموا بترجمة اشعار حافظ، الأستاذ و الأدیب المصری إبراهیم أمین الشواربی، و الأدیب و الشاعر السوری محمد الفراتی. قد ترجم الشواربی، الغزل الثامن لحافظ نثراً و ترجمه الفراتی شعراً.  قد تناولت الدراسة، المقارنة بین تلقیهما المعنوی و الجمالی من هذا الغزل عن طریق استقراء الغزل الثامن و دراسة تراجمهما بیتا بیتا، معتمدا علی أسس نظریة التلقی إذ ما وجدنا العنایة التی یستحقّها هذه النظریة فی الدراسات التطبیقیة لأشعار حافظ. و من النتائج التی حصلت علیها: بیان مدی اختلاف تلقی المتلقیین عن اصل الأبیات، ثم اختلاف تلقی بعضهما عن بعض وأخیرا أنّ الترجمة التی قدّمها الشواربی أبلغ من ترجمة الفراتی و أقرب من أصل الغزل؛ ربما لأن الترجمة بالنثر لا تواجه المحدودیات التی تواجهها الترجمة بالشعر.
 

کلیدواژه‌ها

• الکلمات الدّلیلیة: نظریة التلقی
• حافظ الشیرازی
• إبراهیم أمین الشواربی
• محمد الفراتی

عنوان مقاله [English]

دریافت ابراهیم امین شواربی و محمد فراتی از هشتمین غزل حافظ

چکیده [English]

با توجّه به اینکه متن با تغییرشیوه­های زندگی وتغییر تجربیات اجتماعی و تاریخی و فرهنگی خواننده قابل تغییر است، نظریات نقدی جدید، در ایجاد آفرینش ادبی و خلق معنای جدید برای متن آزادی خاصی را به خواننده و دریافت کننده متن می دهد. هر دوره و زبانی، خوانندگان خود را دارد، بنابراین خواندن و دریافت هیچگاه متوقف نمی­شود. زمانی که دریافت های خوانندگان از زبان خود مختلف است. بنابراین از اختلاف دریافت از زبانی دیگر، گریزی نیست. با توجه به پیوند دو زبان و ادب فارسی و عربی -که بر کمتر کسی پوشیده است- شاعران فارسی همواره مورد توجّه و اهتمام پژوهشگران و ادیبان عربی بوده­اند. از جمله این شاعران، حافظ شیرازی، شاعر بزرگ قرن هشتم است. در این پژوهش، دریافت معنایی و زیبایی شناسی ادیب سوری، محمد فراتی و ادیب مصری، ابراهیم امین شواربی، از هشتمین غزل حافظ به طور مقایسه­ای مورد بررسی قرار گرفته است. نگارندگان فراز و فرودهای دو دریافت را مورد بررسی و مقایسه قرار داده و نتیجه، بیانگر این است که دریافت­های دو ادیب از شعر حافظ در بیشتر ابیات و مفاهیم متفاوت بوده و نیز ترجمه شواربـی بلیغ­تر به نظر می­رسد؛ چرا که نثر با محدودیت­های کمتری مواجه است.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• واژگان کلیدی: نظریه دریافت
• حافظ شیرازی
• ابراهیم امین شواربی
• محمد فراتی