نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهین حاجی زاده ¹
• معصومه قهرمانپور ²

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

گفتمان انتقادی، شکل تکامل­یافتة تحلیل گفتمان است که در آن با توجّه به لایه­های زبانی، گفتمان­های مؤثّر در اثر ادبی شناسایی و بررسی می­شود؛ درواقع این نظریّه براساس دو محور اصلی، یعنی تحلیل زبان­شناختی و تحلیل اجتماعی استوار است و در پژوهش­های تحلیل گفتمان انتقادی، از این دو محور و ارتباط این­دو، سخن گفته می‌شود. در رویکرد اجتماعی گفتمان، بافت موقعیّتی و در رویکرد زبان­شناختی، بافت متنی تشریح می­شود. پژوهش حاضر با توجّه به انواع ارتباط­ها و پیوندها، می‌کوشد تا با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه‌ای، جنبه‌های ادبی و اجتماعی رمان امّ سعد غسان کنفانی و دختر شینا بهناز ضرابی­زاده را برپایة الگوی گفتمان انتقادی فرکلاف بررسی کند و برآوردهایی ازجمله را دربر دارد: در سطح توصیف، صحنه‌پردازی بخش قابل توجّهی از این دو رمان را به خود اختصاص می­دهد، این تصویرپردازی­ها به خواننده کمک می­کند تا به درک عمیقی از موضوع و درون­مایة اصلی داستان و رمان دست یابد. در سطح تفسیر، بافت موقعیّتی داستان بررسی می­شود که زمان در رمان امّ سعد به سال­های اشغال فلسطین به­وسیلة اشغالگران صهیونیستی و در دختر شینا به سال­های جنگ بین ایران و عراق برمی­گردد. در سطح تبیین که بیانگر ایدئولوژی نویسنده است، مبارزه و مقابله با اشغال وطن و پایداری و مقاومت جلوه می‌نماید؛ همچنین در بافت درونی، تفکّر مبارزه با اشغال و پایداری و مقاومت مورد توجّه نویسنده قرار گرفته است.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی
• گفتمان انتقادی
• امّ سعد
• دختر شینا

20.1001.1.26766515.1398.9.4.3.8

عنوان مقاله [English]

استعراض ونقد لروایة امّ سعد و دختر شینا علی أساس تحلیل الخطاب النقدی لفرکلاف

نویسندگان [English]

• مهین حاجی زاده ¹
• معصومه قهرمان بور ²

¹ أستاذة مشارکة فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الانسانیّة، جامعة الشّهید مدنی بأذربیجان، تبریز، إیران

² طالبة الدّکتوراه فی فرع اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الانسانیّة، جامعة الشّهید مدنی بأذربیجان، تبریز، إیران

چکیده [English]

الخطاب النّقدی هو شکل کامل من تحلیل الخطاب، حیث یتمّ تحدیده ودراسته فیما یتعلّق بالطّبقات اللّغویّة للخطابات الفعّالة فی العمل الأدبی. فی الواقع، تستند هذه النّظریّة على محورین رئیسیین: التّحلیل اللّغوی والتّحلیل الاجتماعی وفی بحث تحلیل الخطاب النّقدی لهاتین المحاورین، یقال عن العلاقة بین هاتین الکلمتین. فی النهج الاجتماعی للخطاب، یتمّ وصف السّیاق وفی النّهج اللّغوی، یتمّ وصف نسیج النّص. یسعى هذا البحث، بالنّظر إلى أنواع الرّوابط، إلى دراسة الجوانب الأدبیّة والاجتماعیّة لروایة امّ سعد من غسان کنفانی ودختر شینا من بهناز ضرابی­زاده على أساس نموذج الخطاب النّقدی لفرکلاف عن طریق المنهج الوصفی - التّحلیلی واستخدام أدوات المکتبة. وهناک تقدیرات، بما فی ذلک: على مستوى وصفی، تنظیم جزء کبیر من هاتین الرّوایتین، تساعد هذه الرّسوم التّوضیحیّة القارئ على اکتساب فهم عمیق للموضوع والإلهام الرّئیسی للقصّة و الرّوایة. على مستوى التّعلیق، یجری تحلیل سیاق القصّة، تلک الفترة فی روایة امّ سعد تعود إلى سنوات احتلال فلسطین من قبل الاحتلال الصهیونی وفی دختر شینا لسنوات الحرب بین إیران والعراق. على مستوى التّفسیر، الّذی یعکس إیدیولوجیة الکاتب، یظهر النّضال والمقاومة لاحتلال الوطن والاستقرار والمقاومة. أیضاً، فی السّیاق الدّاخلی، تمّ تناول التّفکیر فی مکافحة الاحتلال‌ والاستدامة ‌والمقاومة للمؤلّف.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأب المقارن
• الخطاب النّقدی
• امّ سعد
• دختر شینا

عنوان مقاله [العربیة]

Study and Criticism of the Novel Om Saad and Shina's Daughter Based on Critical Discourse Analysis

چکیده [العربیة]

Critical discourse is the complete form of discourse analysis, in which the language layers of effective discourses in literary work are identified and examined. In fact, this theory is based on two main axes: linguistic analysis and social analysis, and in critical discourse analysis studies of these two axes, and the relation between these two words are examined. In the social approach of discourse, situational context and in the linguistic approach, textual text is described. This research is based on the types of connections and links, tries to study the literary and social aspects of the novel Om Saad Ghassan Konfani and the daughter of Shina's Behnaz Zarabzadehon on the basis of the critical discourse model of Fairclough. The descriptive-analytical method and the use of library tools Including: At the level of description, scenes depict a significant part of these two novels, these illustrations help the reader to gain a deep understanding of the subject and the main content of the story and novel. At the level of the commentary, the context of the story is analyzed, the time in Om Saad novel dates from the years of the occupation of Palestine by the Zionist occupation and the Daughter of Shina to the years of the war between Iran and Iraq. At the level of explanation, it reflects the ideology of the writer, the struggle and resistance to the occupation of the homeland, stability and resistance. Also, in the internal context, the thinking of combating occupation and sustainability and resistance have been addressed to the author.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Comparative Literature
• Critical Discourse
• Om Saad
• Shina's Daughter