جلوه‌های رمانتیک در «سه تابلو مریم» میرزادۀ عشقی و «مرتا البانیة» جبران خلیل جبران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

میرزادۀ عشقی و جبران خلیل جبران، برخی از اصول مکتب رمانتیسم را در آثار خود بازتاب داده­اند و همین امر باعث وجوه مشترکی در آثار این دو شاعر ایرانی و لبنانی شده است. نوشتار پیش رو درصدد است تا با بررسی شعر «سه تابلو مریم» (ایده­آل) میرزادۀ عشقی و «مرتا البانیة» جبران خلیل جبران، به تفاوت­ها و شباهت­ها­ی آن­ها براساس معیارهای مکتب رمانتیسم بپردازد و میزان توفیق هرکدام از این شاعر و نویسنده را در این بررسی و تطبیق معلوم سازد. طبیعت­گرایی، جانبداری از روستا در برابر شهر، آزادی، مرگ­اندیشی، تخیّل­گرایی، همدلی با محرومان، یأس و ناامیدی، آرمان گرایی و رؤیاپروری از ویژگی ها و اصول مکتب رمانتیسم است که در آثار این دو شاعر نمود می­یابند. یافته­های پژوهش حاضر، بیانگر این است که هم در اثر مورد بررسی میرزادۀ عشقی و هم در اثر جبران خلیل جبران، طبیعت­گرایی و مظاهر آن، بیان توصیفی و روایتی داستانی - نمایشی دارند و این بیان، فضای غنایی و رمانتیکی را ایجاد کرده است که از نوع رمانتیسم احساساتی و عاشقانه نیست؛ بلکه صیغه­ای اجتماعی و انقلابی دارد.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

دراسة المؤشّرات الرومنطیقیة فی شعر «سه تابلو مریم» (لوحات مریم الثلاثة) لمیرزاده عشقی و «مرتا البانیة» لجبران خلیل جبران

نویسندگان [English]

  • علی سهامی 1
  • وحید سبزیانبور 2
  • موسی برنیان 3
1 الدّکتوراه فی فرع الّلغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران
2 أستاذ فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، ایران
3 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده [English]

یظهر بعض أصداء مبادیء المدرسة الرومنطیقیة فی آثار میرزاده عشقی وجبران خلیل جبران الأدبیّة. وقد أسفر هذا الأمر عن وجوه مشترکة بین آثار هذین الشّاعرین الإیرانی واللّبنانی. یقصد هذا المقال معالجة وجوه الافتراق والتّشابه لشعر میرزادة عشقی وجبران خلیل جبران، عبر دراسة «سه تابلو مریم» (لوحات مریم الثلاثة) لمیزادة عشقی و«عرائس المروج» لجبران خلیل جبران بناءا علی مقاییس المدرسة الرّومنطیقیة للإیضاح بمدی نجاح کلّ من الشّاعرین عبر هذه المقارنة. یعدّ النّزوع إلی الطّبیعة، الانجیاز إلی الرّیف فی مواجهة المدینة، الحرّیة، الأفکار المائلة إلی الموت، اللّجوء إلی التّخییل، مؤاساة البؤساء، الیأس وخیبة الأمل، المیل إلی المآرب والسّیر فی عالم الأحلام، من جملة خصال ومبادیء المدرسة الرّومنطیقیة الّتی تظهر فی آثار هذین الشّاعرین. تحکی نتائج هذا البحث عن أنّه توجد فی کل من الشّعرین لمیرزادة عشقی وجبران خلیل جبران، مؤشّرات رومنطیقیة کالنّزوع إلی الطّبیعة ومظاهرها، السّرد الوصفی والدّرامی - قصصی وأدّی هذا النّوع السّردی إلی إحداث جوّ غنائی ورومنطیقی بمعزلٍ عن الرّومنطیقیة المائة والغرامیة وفیهما طابع اجتماعی وثوروی.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • الرّومنطیقیة
  • سه تابلو مریم (لوحات مریم الثلاثة)
  • مرتا البانیة
  • میرزادة عشقی
  • جبران خلیل جبران

عنوان مقاله [العربیة]

Romantic Manifestations in Mirzadeh Eshghi's “Three Pictures of Maryam” and Khalil Gibran's “Merta al-Bahani”

چکیده [العربیة]

Mirzadeh Eshghi and Gibran Khalil Gibran have reflected some of the principles of the Romantic school in their works, which have led to common ground between the works of the two Iranian and Lebanese poets. This article seeks to study the differences between the three poems of Three Pictures of Maryam (Ideal) and Mirzadeh Eshghi (1) and Khalil Gibran's Merta al-Bania (2) based on the criteria of the School of Romanticism and their success rate, they are compared and examined. Naturalism, village bias against the city, freedom, dead-end, imagination, empathy, despair, despair and idealism are among the features and principles of the Romantic school that appear in the works of these two poets.The findings of this study indicate that both naturalism and its manifestations have both descriptive and narrative expression in Mirzadeh Eshghi as well as in Khalil Gibran, and this expression creates a rich and romantic atmosphere that is not a romantic kind of romanticism, but a social and revolutionary one.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Romanticism
  • Three Pictures of Maryam
  • Merta al-Bania
  • Mirzadeh Eshghi
  • Gibran Khalil Gibran
آجودانی، ماشاالله (1383). یا مرگ یا مشروطه (دفتری در شعر و ادب مشروطه). تهران: اختران.
اشمیت، کارل (1393). رمانتیسم سیاسی. ترجمۀ سهیل صفاری. تهران: نگاه معاصر.
الیافی، نعیم (1983). تطوّر الصّورة الفنّیة فی الشّعر العربی الحدیث. دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب.
امین­پور، قیصر (1384). سنّت و نوآوری در شعر معاصر. تهران: علمی فرهنگی.
 پروینی، خلیل و روح­الله جعفری (1385). نگاهی به طبیعت در آثار جبران خلیل جبران. نشریۀ دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، (19)، 41-61.
جبر، جمیل (1981). جبران خلیل جبران فی حیاتها لعاصفه. بیروت: مؤسسه نوفل.
جعفری، مسعود (1384). میرزادۀ عشقی و رمانتیسم انقلابی.مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تربیت­معلّم تهران، (47-49)، 81-108.
---------- (1386). سیر رمانتیسم در ایران. تهران: مرکز.
---------- (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز.
حبیب­پور، جعفر (1385). هشت کتاب جبران خلیل جبران. تهران: محراب دانش.
خلیل جبران، جبران (1994). عرائس المروج. بیروت: مؤسّسة نوفل.
خواجات، بهزاد (1391). رمانتیسیسم ایرانی. تهران: بامداد نو.
زرقانی، سید مهدی (1387). چشم­انداز شعر معاصر ایران. تهران: ثالت.
سیّدحسینی، رضا (1365). مکتب­های ادبی. تهران: زمان.
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1380). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
------------------- (1395). شعر معاصر عرب. تهران: توس.
عشقی، میرزاده (1350). کلّیّات مصوّر. تألیف علی­اکبر مشیر سلیمی. تهران: امیرکبیر.
فاخوری، حنا (1386). تاریخ ادبیّات زبان عربی. ترجمة عبدالمحمّد آیتی. تهران: توس.
فورست، لیلیان (1392). رمانتیسم. ترجمۀ مسعود جعفری. تهران: مرکز.
قائد، محمّد (1377). میرزادۀ عشقی. تهران: طرح نو.
کفافی، محمّد عبدالسّلام (1382). ادبیّات تطبیقی. ترجمۀ حسین سیّدی. مشهد: به نشر.
لنگرودی، شمس (1370). تاریخ تحلیلی شعر نو. تهران: مرکز.
مجیدی، حسن و طاهره رستمی (1391). بررسی تطبیقی اندیشه ­های جبران خلیل جبران و فردیک نیچه. فصلنامه نقد و ادبیّات تطبیقی دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه رازی، 2 (6)، 105-119.
مشیر سلیمی، علی­اکبر (1350). کلّیات مصوّر میرزاده عشقی. تهران: امیرکبیر.
ورنر، فریدریش (1388). چشم انداز ادبیّات تطبیقی غرب. ترجمۀ نسرین پروینی. تهران: سخن.