نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خسرو شهیدی ¹
• محمد ابراهیم مالمیر ²

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات وعلوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

یکی از شاعران بزرگ دورة بازگشت ادبی و عهد قاجار، میرزا محمّدخان موسی­بیگ کرمانشاهی، معروف به نصیبی کرمانشاهی است؛ ازجمله آثار متعدّد این شاعر کرمانشاهی، مجموعۀ رونق المجالس است که شاید تنها منظومة مفصّلی باشد که برمبنای مبانی قرآنی و مستندات مُتقن حدیثی و روایی شیعی سروده شده است؛ امّا هنوز به‌صورت منقّح و علمی، احیاء و زینت­بخش محافل علمی و ادبی نشده است. پژوهش حاضر نشان می­دهد که این اثر عظیم در ساحت هنری و معنایی خود، تأثیرات فراوانی از آیات قرآنی، روایات و احادیث فرقانی و ادبیّات عرفانی عربی پذیرفته است؛ همچنین با توجّه به تحوّلات سیاسی، اشاعه و ترویج فرهنگ شیعی و بازگشت شاعران دورۀ قاجار به استفاده از تلفیق دو سبک خراسانی و عراقی و از همه مهم­تر، آشنایی خاصّ نصیبی نسبت به فرهنگ و ادب عرب، باعث شده است که اثرپذیری وی در ساخت ترکیبات نو و نوآوری در ترجمان و کاربرد واژگان و ترکیب­های عربی در فارسی و فخر و خودستایی به­سبک شاعران عرب و هم­اندیشی یا بیان آموزه­های تعلیمی به­سبک اندیشۀ آنان، درخور توجّه باشد.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی
• فرهنگ و ادبیّات عربی
• نصیبی کرمانشاهی
• رونق المجالس

20.1001.1.26766515.1398.9.4.6.1

عنوان مقاله [English]

صدی الثقافة والأدب العربی فی رونق المجالس لنصیبی کرمنشاهی

نویسندگان [English]

• خسرو شهیدی ¹
• محمد ابراهیم مالمیر ²

¹ طالب الدّکتوراه فی فرع اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

² أستاذ مشارک فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

چکیده [English]

میرزا محمّدخان موسی بیک الکرمنشاهی شاعر کبیر من شعراء عصر الاتّباع الادبی والعصر القجر. من آثار هذا الشّاعر الکرمنشاهی مجموعة رونق المجالس الّذی قد یکون منظومة مفصلة أنشد علی أساس الأصول القرآنیّة والمستندات الحدیثة والرّوائیّة الشّیعیّة المتقنة ولم یصبح علی شکل منقّح وعلمی یحیی ویزین المجالس العلمیّة والأدبیّة. النّتیجة المحصّلة من هذه الدّراسة یومأ أنّ هذه الأثر العظیم فی المجالات الفنّیّة والمعنویّة تأثّر تأثّراً کثیراً من الآیات القرآنیة والأحادیث الفرقانیّة والآداب العربیّة العرفانیّة ویهمّ ذکره بالنّسبة إلی التّطوّر السّیاسیّة وإشاعة ونشر الثّقافة الشّیعیّة وإتّباع شعراء العصر القجر إلی استفادة من تلفیق المدرسة الخراسانیّة والعراقیّة وأهمّ من کلّها معرفة نصیبی الخاصّة إلی الثّقافة والأدب العربی أدّی إلی أنّ تأثّره من أسلوب التّراکیب صناعی اللّغة وإبداع التّرجمة واستعمال المفردات والتّراکیب العربیّة فی الفارسی والفخر وتمجید الذّات علی أسلوب الشّعراء العربییّن واشتراک فی الرّأی وتبیین المضامین التّعلیمیّة مثل أسلوب فکرهم ورأیهم.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأدب المقارن
• الثّقافة والأدب العربی
• نصیبی کرمنشاهی
• رونق المجالس

عنوان مقاله [العربیة]

Reflection of Arabic Culture and Literature in the Collection of Rovnagh al Majales by Nasibi Kermanshahi

چکیده [العربیة]

One of the great poets of the literary return career and Qajar era is Mirza Mohammad Khan Moosa Beig Kermanshahi, who is known as Nasibi Kermanshahi;one of his different works is the Collection of Rovnagh al Majales which might be only expansive collection due to the principles of Quran and the documents of Shi’ite hadis and narrations, but it has not yet been scientifically revived in the scientific and literary circles. The present study shows that this great work in its artistic and semantic field has received many influences from Qur'anic verses, religious traditions and Arabic mystical literature; Qajar's use of the combination of the two styles of Khorasan and Iraqi and, most importantly, his special acquaintance with Arab culture and literature, have made him effective in making the new combinations and innovating them in the translation and the application of Arabic vocabulary and combinations, the pride and self-esteem to the Arabic poets , sympathy or expression of their doctrinal teachings are considerable.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Comparative Literature
• Arabic Culture and Literature
• Nasibi Kermanshahi
• Ronagh al-Majals