دراسة مقارنة فی مقدّمات المعلّقات الطّللیّة وقصائد الهجرة البختیاریّة

Document Type : Research Paper

Authors

1 أستاذ مساعد فی قسم اللغّة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الانسانیّة، جامعة سلمان فارسی، کازرون، ایران

2 طالب الدّکتوراه فی فرع اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الانسانیّة، جامعة سلمان فارسی، کازرون، ایران

Abstract

لا یمکن إنکار تأثیر الإقلیم والبیئة الطّبیعیّة والاجتماعیّة على أخلاق الإنسان وتصرّفاته، فکرته وعقائده. وتظهر تأثیرات هذه العوامل فی شعر الأقوام والشّعوب وأدبها بوضوح کامل. یؤثر أسلوب الحیاة على الأسلوب الشّعری والأدبی، حیث تأثّر أسلوبا الشّعر العربی والبختیاری فی مجال المعانی واللّغة بالبیئة الطّبیعیّة. بالقلیل من الإبحار فی الشّعر والأدب العربی بصورة خاصّة فی الشّعر الجاهلی یمکننا أن نستنتج أنّ الشّعر العربی یعکس جمیع جوانب أسلوب الحیاة فی تلک البیئة. الأمر الأبرز فی الشّعر الجاهلی هو أسلوب الحیاة البدویّة والهجرة ومستلزماتها. وفی إیران تشابه الکثیر من أشعار اللّهجة اللّوریة بصورة خاصّة البختیاریّة الشّعر العربی الجاهلی من ناحیة الاهتمام بحیاة البدو حتّى تصل إلى حدّ التّطابق. الهجرة والشّوق النّاجم عنها، الحزن على فراق الصّاحب الّذی رحل، الوقوف عند منزل المعشوق والبکاء على ذلک وذکر الذّکریات الجمیلة مع الصاحب، هی مواضیع تطرق لها الشّعر البختیاری بطریقة تشابه إلى حدّ بعید ما جاء فی الشّعر العربی فی العصر الجاهلی بصورة خاصّة مقدّمات الأطلال للمعلّقات السّبع. هناک نقطة مهمّة یجب ملاحظتها وهی أنّ الشّعر البختیاری، على خلاف الشّعر الفارسی، لم یقلّد الشّعر العربی، على الرّغم من أوجه الشّبه فیه، وهذا التّشابه هو نتیجة أسلوب الحیاة القبلیّة فقط. یتناول هذا البحث بأسلوب الدّراسة المقارنة أوجه الشّبه بین الشّعر البختیاری والعربی مع الترّکیز على المعلّقات السّبع.
 

Keywords

Main Subjects


Article Title [العربیة]

The Common Themes in Love Songs of the Suspended Odes and Bakhtiari Nomadic Verse

Abstract [العربیة]

The impact of region, geography, and the environment on the behavior, manners, and thoughts of human beings is undeniable. The manifestation of this effect has stood out in the literature of a wide variety of peoples and ethnicities. Lifestyle creates the poetic and literary style and the style of Arabic and Bakhtiari poetry is influenced by their surrounding lives in terms of content and language. A quick glance at the poetry of Arab people, especially that of pre-Islamic period, would point to the fact that Arabic poetry is a total reflection of the nomadic life of that region. In the poetry of pre-Islamic era, what stands out the most is the quality of nomadic life, migration, and its requirements. In Iran a great deal of Luri poetry, particularly that of Bakhtiari dialect, have a lot in common with the Arabic poetry of pre-Islamic period. Migration and its concomitant state of being homesick, stopping by the beloved’s halting-place, crying over it, and the remembrance of the sweet memories of being in the company of the beloved in Bakhtiari songs find parallels in the Pre-Islamic poetry of the premises of the Suspended Odes. The important point is that Bakhtiari poetry, unlike Persian poetry, despite the thematic similarities, has not imitated the Arabic poetry, and this similarity in themes is the result of tribal lifestyles. The current research aims to comparatively examine instances of realizations of such similarity in Bakhtiari and Suspended Odes of Arabic poetry.

Keywords [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Arabic Poetry
  • Suspended Odes
  • Bakhtiari Poetry
  • Suspended
  • Nomadic Poetry
رشادی، عیدی محمّد (1388). فرهنگ بختیاری: مثل­ها، افسانه­ها، بازی­ها، لغات، آداب و رسوم و.... چاپ اوّل، تهران: آرون.
اکبری گندمانی، مهرداد و فرهادکرمی (1397). تجربة کوچ و انعکاس آن در شعر­های عامیانة بختیاری. دوماهنامة فرهنگ و ادبیّات عامه، 6 (21)، 25-48.
ایزدی، غلامعلی (1395). نوستالژی در شعر گویشی بختیاری. فصلنامة مطالعات ایلات و عشایر دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 6 (2)، 51-64.
پروینی، خلیل (1391). الأدب المقارن (دراسات نظریّة وتطبیقیة). الطّبعة الأولی، تهران: سمت.
پیشگر، احد (1385). تأثیرپذیری منوچهری دامغانی از معلّقة امرؤالقیس. مجلّة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 57 (3)، 115-130.
توکّلی محمّدی، محمودرضا (1390). بررﺳﻲ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ﺗﺠﻠّﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﻴﻬﻦ در اﺷﻌﺎر ﻓﺮّﺧﻲ ﻳﺰدی و ﻣﻌﺮوف اﻟﺮّﺻﺎﻓﻲ. نشریة ادبیّات تطبیقی، 3 (5)، 45-72.
جربزه­دار، عبدالکریم (1393). تذکرة شاعران بختیاری. چاپ اوّل، تهران: اساطیر.
جمال­الدّین، محمّد سعید (1389). ادبیّات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیّات عربی و فارسی. برگردان و تحقیق سعید حسام­پور و حسین کیانی. چاپ اوّل، شیراز: دانشگاه شیراز.
جمشیدیان، ماندانا (1390). برزگری­ها، ترانه­های کار درو در جامعة بختیاری. فصلنامة ادبیّات و زبان­های محلّی ایران‌زمین، 1 (1)، 57-96.
حسینی، بیژن (1376). اشعار و ترانه­های مردمی بختیاری. چاپ اوّل، اصفهان: شهسواری.
خسروی، عبدالعلی (1375). فرهنگ و ادبیّات بختیاری «کتاب سوم». چاپ اوّل، اصفهان: ایل.
دودپوتا، عمر محمّد (1382). تأثیر شعر عربی بر تکامل شعر فارسی. ترجمة سیروس شمیسا. چاپ اوّل، تهران: صدای معاصر.
دهقانیان، جواد و سیّد فضل­الله میرقادری (1390). بررسی تطبیقی غم و شادی در شعر اخوان و ایلیا ابو­ماضی. نشریة ادبیّات تطبیقی، 3 (5)، 141-171.
رضایی، رضا (1393). تحلیلی بر جنبه­های مضمونی و زیباشناسی تغزّل جاهلی در معلّقات. پژوهش­نامة ادب غنایی دانشگاه سیستان بلوچستان، 12 (22)، 149-164.
زمرّدی، حمیرا و احمد محمّدی (1384). وصف اطلال و دمن در شعر فارسی و تازی. مجلّة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 56 (175)، 73-93.
الزّوزنی، أبو عبداللّه (1983). شرح المعلّقات العشر. بیروت: دار ومکتبة الحیاة.
زینی­وند، تورج و زینب منوچهری (1393). بازتاب شعر جاهلی در شعر عرفانی فارسی قرن هفتم و هشتم. فصلنامة عرفانیات در ادب فارسی، 6 (23)، 11-40.
-------------- (1394). تأثیرپذیری سعدی از معلّقۀ امرؤالقیس. دوفصلنامۀ ادبنامۀ تطبیقی، 1 (2)، 65-74.
شکیب، محمود (1378). چکامه­های بلند جاهلی. چاپ اوّل، تهران: پایا.
صدقی، حامد و علی عزیز­نیا (2005). المقدّمة الطلّلیة فی القصیدة العربیّة الجاهلیّة حسّان بن ثابت نموذجاً. مجلّة اللّغه العربیّة وآدابها، 1 (2)،41-66.
صفری جهانگیر و ابراهیم ظاهری (1388). بررسی ترانه­های کار در عشایر بختیاری. فرهنگ مردم، 8 (31-32)، 169-182.
ضیف، شوقی (1377). تاریخ ادبی عرب (العصر الجاهلی). ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو. چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
الفاخوری، حنّا (1374). تاریخ ادبیّات زبان عربی. ترجمة عبدالمحمّد آیتی. چاپ سوم، تهران: توس.
قنبری عدیوی، عبّاس (1390). گونة ترانه در ادبیّات عامّة بختیاری. فصلنامة ادبیّات و زبان­های محلّی ایران زمین، 1 (1)، 149-175.
محسنی­نیا، ناصر؛ وحید سبزیان­پور و عاطی عطیبات (1390). صدی المطلع الطّللی وتطوّراته فی القصیدة العربیّة. نشریّة لسان مبین، 3 (5)، 168-193.
مصطفوی­نیا، سیّد محمّد رضی؛ محمودرضا توکّلی محمّدی و سیامک ظفری­زاده (1394). تحلیل عناصر و مضامین مشترک مقدّمات طللی در معلّقات. ادب عربی، 7 (1)، 249-274.
نوروزی بختیاری، غلامعبّاس (1377). آنزان: کتاب دوم ویژة فرهنگ، هنر، تاریخ و تمدّن بختیاری. چاپ اوّل، تهران: آنزان.
یلمه­ها، احمدرضا (1391). وقوف بر اطلال و دمن و گونه­های آن در شعر فارسی. نشریة ادبیّات تطبیقی، 3 (6)، 317-337.