جنبه‌های مختلف تأثیرپذیری مصطفی وهبی التّلّ از عمر خیام نیشابوری

Document Type : Research Paper

Authors

عضو هیئة التدریس -استاذ مساعد

Abstract

بسیاری از ادیبان وشاعران عرب از عمر خیّام تأثیر پذیرفته‌اند، بیشتر تأثیرپذیری آن‌ها از طریق ترجمة رباعیّات خیّام به زبان عربی بوده است که در اشعار آن‌ها فلسفه و اندیشه‌های خیّام به وضوح دیده می‌شود. مصطفی وهبی التّلّ، نویسنده و شاعر اردنی (1889-1949)، ایلیا ابو ماضی، نویسنده و شاعر لبنانی (1889-1957)، تیسیرسبول (1939-1973) و محمود عبّاس عقّاد، نویسنده و شاعر مصری (1889-1964) و جمیل صدقی الزّهاوی، نویسنده و شاعر عراقی (1280 هـ/ 1863 م) از جمله متأثّرین به اندیشة خیام هستند که سهم تأثیرپذیری عرار بیشتر از دیگران بوده است. در این مقاله، تلاش می‌شود برای اثبات این تأثیر وتأثّر، ضمن استفاده از مراجع و منابع موجود در کتابخانه‌های داخل و خارج کشور، با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و با تجزیه و تحلیل شعر هر دو شاعر بپردازیم. نتایج به دست آمده از این پژوهش، نشان می‌دهد که تأثیر خیّام بر عرار بسیار واضح است و این تأثیر پذیری در تمامی زمینه‌های زندگی شخصی و ادبی وی نمایان است تا حدّی که موهای خودش را به مانند خیام بلند کرده و روی شانه‌های خود می‌آویخت. افزون بر آن، عرار در نوشیدن شراب و سرودن اشعاری پیرامون آن دقیقاً طبق روش خیّام عمل کرده و همانند خیّام وصیّت می‌کند که بعد از فوت او را با شراب غسل دهند و نعش وی را با تابوتی که از چوب درخت انگور ساخته شده تشییع نمایند و این تأثیرپذیری وی از خیّام، در قصیدة اغسلونی بالخمر بازتاب گسترده و ویژه‌ای یافته است.
 

Keywords


1. البستانی، ودیع (1988)؛ رباعیّات عمر الخیّام، الطّبعة الثّالثة، تقدیم مصطفی لطفی المنفلوطی، القاهرة: دار العرب للبستانی.
2. بکار، یوسف (1988)؛ الدّراسات العربیّة لرباعیّات الخیّام، دوحة: مرکز الوثائق والدّراسات الإنسانیّة، جامعة قطر.
3. دشتی، علی (1364)؛ دمی با خیّام، چاپ اوّل، تهران: اساطیر.
4. الصّافی النّجفی، أحمد (2003)؛ رباعیّات عمر الخیّام، الطّبعة الأولی، بیروت: مؤسّسة البلاغ.
5. صالح الزّعبی، زیاد (1999)؛ علی هامش العشیات، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
6. --------- (1998)؛ عشیات وادی الیابس، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
7. --------- (2003)؛ عرار والخیّام، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
8. --------- وزملائه (2002)؛ مصطفی وهبی التّلّ (عرار): قراءة جدیدة، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
9. صفا، ذبیح‌اللّه (1369)؛ تاریخ ادبیات ایران، چاپ اوّل، تهران: فردوس
10. الطّریفی، عطا یوسف (2010)؛ مصطفی وهبی التّلّ، حیاته وشعره، الطّبعة الأولی، بیروت: الأهلیّة.
11. الطّویلی، أحمد (2003)؛ عمر الخیّام شاعر الحبّ والحیاة، الطّبعة الأولی، تونس: الشّرکة التّونسیّة للنّشر وتنمیة فنون الرّسم.
12. قربان‌زاده، بهروز (2011)؛ عمر الخیّام بین آثار الدّارسین العرب، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الإرشاد.
13. الملثم، البدوی (1980)؛ عرار شاعر الأردن، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار القلم.
14. وهبی التّلّ، مصطفی (1999)؛ رباعیات عمر الخیّام، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الجیل.
ب: المجلّات
15 0 غسّان إسماعیل، عبد الخالق (1997)؛«دوافع التّجربة الشّعریّة عند المصطفی وهبی التّلّ»، مجلّة فیلادلفیا، العدد 1، ص 56
16 0 وهبی التّل، مصطفی (1925)؛«الخیّام ورباعیّاته»، مجلّة منیرفا، السّنة الثّالثة، الجزء الرّابع، ص 17.