Iranian-Iraqi Intelligentsia in Dear Uncle Napoleon by Iraj Pezeshkzad and Papa Sartre by Ali Badr (a Comparative Study)

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Student of Arabic Language and Literature in Persian Gulf University, Bushehr, Iran

2 Associate Professor of Arabic Language and Literature in Shahid Beheshti. Tehran, Iran

3 Associate professor of Arabic Language and Literature in Persian Gulf University, Bushehr, Iran

Abstract

There have been various studies regarding the concept of intelligentsia in Arabic literature. The present study tries to present the Iranian and Iraqi intelligentsia through the comparative study of two novels; namely: My Dear Uncle Napoleon by the Iranian novelist Iraj Pezeshkzad, and Papa Sartre by the Iraqi novelist Ali Badr. The focus here is on the definition of intelligentsia as a concept different from the thinker, by which we mean the classical intellectualism which some intellectuals claim to possess, but in fact, they don't. Then the study proceeds to determine the common cultural grounds between the two countries to give an image of the Iranian and Iraqi societies in an era ruled by the so-called “Fokolism” in Iran and the “Effendiyya” (wearing customs) in Arabic. The present study applies the American approach to find the common literary grounds between the two novels and tries to focus on different themes respecting the concept of intelligentsia based on each novelist's view about intellectuals. The study also investigates different issues, which, one way or another, are connected with the intelligentsia of the countries. Among these issues are the sense of alienation, both from oneself and one's family; reality versus illusion; the shallow intellectualism and intelligentsia; and Sanchoism, a term coined by the writer to signify characteristics similar to those of Don Quixote's Sancho Panza. Meanwhile, the study will shed lights on the concepts of the intellectuals and the thinker to draw a picture of the intellectualism in Iran and Iraq by suggesting examples from both novels and analyzing them. The examples focus mainly on the alienated intellectuals who live in their ivory tower and claim their superiority over the rest of the society. Finally, the study tries to show that both novelists want to draw a picture of the cultural aura which was in vogue in the 50s and the 60s to better understand the intelligentsia of Iran and Iraq.
 

Keywords

Article Title [العربیة]

بررسی تطبیقی انتلکتوئلیسم ایرانی - عراقی در رمان‌های «دایی جان ناپلئون» نوشتۀ ایراج پزشکزاد و رمان «بابا سارتر» نوشتۀ علی بدر

Abstract [العربیة]

.درباره انتلکتوئلیسم پژوهش‌های ارزشمندی در رمان‌های عربی انجام شده است. نوشتار پیش رو نیز می‌کوشد تصویری از انتلکتوئلیسم ایرانی - عراقی را از راه مطالعۀ دو رمان «دایی جان ناپلئون» نوشتۀ ایرج پزشکزاد و رمان «بابا سارتر» اثر نویسندة عراقی علی بدر ارائه دهد. با این تعریف که انتلکتوئلیسم با مفهوم روشنفکر تفاوت دارد و منظور فرهنگ سنّتی است که برخی فرهیختگان بی‌آنکه از آن نشانی داشته باشند، مدّعی آن‌ هستند. در این راستا وجوه اشتراکات فرهنگی بین ایران و عراق بررسی می‌شود تا از این رهگذر تصویری از دورة فوکلیسم به‌قول ایرانی‌ها و افندی (کت و شلوارپوش) در گفتار عربی که بر این دو جامعه حاکم بود، ارائه شود. این پژوهش تطبیقی براساس مکتب آمریکایی برای تبیین مشترکات ادبی بین دو رمان تهیه شده و کوشد با درنظرداشتن افکاری که هردو نویسنده دربارۀ انسان فرهیخته دارند، بر مشترکات انتلکتوئلیسم تمرکز نماید. در این راستا موضوعات مختلفی همچون غربت از خویشتن و خانواده، غش، حقیقت، فرهنگ، سطحی‌نگری شفاهی، روشن‌فکری، تصویرشناسی من و دیگری و سانچویی در دو رمان پیش‌گفته که با پدیدۀ انتلکتوئلیسم در دو کشور ارتباط دارد، بررسی و تحلیل می‌شود؛ همچنین با بررسی مفهوم فرهیخته و متفکّر، تصویری از فرهیختگان در جامعۀ ایرانی و عربی و نیز فرهیختۀ گوشه‌گیری که در انزوا زندگی می‌کند و ادّعا دارد از جامعه‌اش با فرهنگ‌تر است ارائه می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که هردو نویسنده می‌خواهند زمانة فرهنگی حاکم بر دهۀ پنجاه و شصت میلادی را نشان دهند تا تصویری واضح از انتلکتوئلیسم دو کشور ایران و عراق ارائه کنند.

Keywords [العربیة]

  • انتلکتوئلیسم
  • دائی جان ناپلئون
  • بابا سارتر
  • ایرج پزشکزاد
  • علی بدر

References

احمدی، بابک (1387). کار روشنفکری. چاپ سوم. تهران، مرکز.
أرکون، محمد (1996). الفکر الإسلامی: قراءة علمیّة. ترجمة: هاشم صالح. الطّبعة الثّانیة. بیروت: مرکز الإنماء القومی.
بدر، علی (2017). بابا سارتر. الطّبعة الحادیة عشرة. دار الرافدین، بیروت.
برکات، حلیم (2006). الاغتراب فی الثقافة العربیة: متاهات الإنسان بین الحلم والواقع. الطّبعة الأولی. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
بروجردی، مهرزاد (1384). روشنفکران ایرانی وغرب. ترجمه جمشید شیرازی. چاپ چهارم. تهران، فرزان.
بزشکزاد، إیرج (2017). خالی العزیز نابلیون. ترجمة: أحمد حیدری. الطّبعة الأولی. بغداد: دار المدى.
پاپنهایم، فریتس (1387). از خود بیگانگی انسان مدرن. ترجمة مجید مددی. چاپ اول. تهران: نشر آگه.
ثربانتس، میگل (2009). دون کیخوته. الطّبعة الثّالثة. دمشق: دار المدى.
الجابری، محمد عابد (1998). تکوین العقل العربی. الطّبعة السّابعة. بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
جاد، عزت محمد (2002). نظریة المصطلح النقدی. القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
حرب، علی (1998). الماهیة والعلاقة: نحو منطق تحویلی. الطّبعة الأولی. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
------- (2000). نقد الحقیقة. الطّبعة الثّانیة. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
------- (2001). أصنام النظریة وأطیاف الحریة: نقد بوردیو وتشومسکی. الطّبعة الأولی. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
حمودة، عبدالعزیز (2001). المرایا المقعّرة: نحو نظریة نقدیة عربیة. سلسلة شهریة یصدرها المجلس الوطنی للثقافة والفنون والآداب. رقم 272، الکویت.
حمیش، بنسالم (2017). عن المثقّفین وتحولات الهیجمونیا، دور المثقّف فی التحوّلات التاریخیة. إعداد وتنسیق: مراد دیانی. الطّبعة الأولی. بیروت: دار المرکز العربی للأبحاث ودراسة السیاسات.
سارتر، ژان پل (1380). در دفاع از روشنفکران. ترجمة رضا سید حسینی. چاپ اوّل. تهران: نیلوفر.
سعید، إدوارد (2006). المثقّف والسلطة. ترجمة: محمد عنانی. الطّبعة الأولی. القاهرة: دار رؤیة.
شارونی، حبیب (1979). الاغتراب فی الذات. مجلة عالم الفکر، 10 (1)، 13-82.
شمیسا، سیروس (1393). مکتب‌های ادبی. چاپ ششم. تهران: قطره.
المشلب، محمد فاضل (2017). الإنتلجینسیا العراقیة فی عالم علی بدر الروائی. الطّبعة الأولی. بیروت: دار الرافدین.
النصیر، یاسین (2010). الروایة والمکان: دراسة المکان الروائی. الطّبعة الثّانیة. دمشق: دار نینوى.
نفیسی، سعید (1384). تاریخ اجتماعی وسیاسی ایران در دوره معاصر. چاپ اوّل. تهران: نشر آهورا.
یزدی، محمود افشار (1358). سیاست اروپا در ایران. ترجمة سید ضیاء الدین دهشیری. تهران: انتشارات ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار یزدی.

Files

Share

How to cite

Statistics