بررسی نقش مراکز علمی ایران در پیشبرد علوم عربی و ادبی عصر عباسی (مطالعۀ موردی: دینور، قرمیسین، شهرزور و حلوان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
مطالعه و بررسی نقش مراکز علمی ایران در پیشبرد علوم عربی و ادبی در حوزۀ ادبیات تطبیقی مکتب فرانسه می‌گنجد؛ زیرا مراکز علمی ملتی در ادبیات ملتی دیگر تأثیرگذار بوده ‌است. در دورۀ عباسی‌ (656-132هـ.ق) که علوم عربی و ادبی بیش از هر دورۀ دیگری شکوفا شد، با در نظر گرفتن مقتضیات و بستر سیاسی و دینی مناسب، نقش چهار مرکز علمی  غرب ایران «دینور، قرمیسین، شهرزور و حلوان» در پیشبرد علوم عربی و ادبی و شاخه‌های آن چون صرف و نحو، بلاغت و نقد، حدیث و فقه، تاریخ نگاری و علوم ادبی محض برجسته است. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی در صدد تبیین نقش سازنده و جایگاه حقیقی این مراکز در اعتلای علوم عربی و ادبی در عصر عباسیان است و یافته‌های آن حاکی از این است که این مناطق  با پرورش اندیشمندان بزرگی چون دینوری‌ها و شهرزوری‌ها در به بار نشستن و پیشرفت علوم عربی و فرهنگ اسلامی نقش به سزایی ایفا نموده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

دراسة دور المراکز العلمیة الایرانیة فی تطور علوم العربیة و الادبیة (العصر العباسی) (دینور، قرمیسین، شهرزور و حلوان نموذجاً)

چکیده [English]

الملخّص
یمکن ادراج دراسة دور المراکز العلمیة الایرانیة فی تطور العلوم العربیة و الادبیة فی نطاق الادب المقارن الفرنسی. لِأنَّ المراکز العلمیة لدی الشعوب تؤثر بعضها فی بعض عبر التفاعل المتبادل بینها. الجدیر بالذکر أن فی العصر العباسی ازدهرت العلوم العربیة و الادبیة ازدهارا تامّاً بوساطة عوامل شتی؛ منها دورجاد للمراکز العلمیة الایرانیة فی انحاءها. نظرا للظروف السیاسیة و الدینیة أن للمراکز الأربعة «دینور» و «قرمیسن» و «شهروز» و «حلوان» مساهمة کبیرة و نشطة فی تطور العلوم العربیة و الادبیة مثل الصرف والنحو، البلاغة والنقد، الفقه والحدیث، التاریخ والادب فی تلک العصور. مقالتنا هذه محاولة لتبیین دور مدهش لهذه المراکز فی تطویر العلوم العربیة و الادبیة فی العصر العباسی مستخدماً المنهج الوصفی و التحلیلی و من نتائج هذه الدراسة. أن لهذه المناطق دورا حاسماً فی اعطاء الزخمة لهذه التطورات بتربیة و تثقیف العلماء البارزین کالدینوری و الشهرزوری و غیرهم من کبار العلم الذین ترعوعوا فی أحضانها.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیة: العصر العباسی
  • المراکز العلمیة الایرانیة
  • الادب العربی
  • العلوم العربیة