تحلیل تطبیقی هفت وادی عرفان با سوره‌ی حضرت یوسف و داستان شیخ صنعان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

در کتاب مقامات الطیور، داستان شیخ صنعان، شاخه ای فرعی یا داستانی در میان داستان است که ضمن بیان توجّه عطار به شیوه­ی داستان در داستان؛ پیوندی از داستان مثال با قهرمان های انسانی و تمثیل با شخصیّت های حیوانی  را در کل منطق الطیر به نمایش می گذارد. از دیگر سوی، در محتوا، همان محتوای بخش پرندگان، یعنی هفت وادی سیر و سلوک را به دیگر زبان نقل می کند.
این داستان؛ یعنی شیخ صنعان (صنعا، سمعان) پیوندهای ویژه­ای (در ظاهر و باطن) با سوره­ی مبارکه­ی یوسف(ع) دارد و نیز، سفر جان و تن شیخ پیر بغداد را در هفت منزل خطرناک عشق به نمایش می گذارد تا تأییدی بر سخن رمزی عطار در بخش داستان پرندگان باشد.
این پژوهش، برآن است تا بر اساس مبانی نظری ادبیات تطبیقی، پیوند دو سویه­ی داستان شیخ صنعان با قرآن (داستان حضرت یوسف) و داستان پرندگان و هفت وادی یا هفت خان عروج روحانی را نشان دهد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

دراسة مقارنة بین الأودیة السبعة للعرفان و قصّة یوسف الصدیق(ع) و قصّة الشیخ صنعان

چکیده [English]

جاءت قصّة «شیخ صنعان» فی کتاب «مقامات الطیور» لقصة فرعیة أو قصّة داخل قصة و هذا نموذج من النماذج التی تدّل علی التجاه العطار نحو سرد القصص أسلوب إیراد قصّة داخل أخری- ثّم قصة «شیخ صنعان» تُرینا أسلوب القصّ باسلوب الغلط بین شخصیات إنسانیة أوحیوانیة لدی العطار فی کتابه «منطق الطیر» کما أنّ هذه القصة تُعبر إعادة و تکرار لِمضمون قصة «الأودیة السبعة للسیر و السلوک لغة مختلفة و أدب متفاوت.
ثمة صلات واضحة بین قصة الشیخ صنعان و قصة یوسف الصدیق(ع) فی القرآن الکریم شکلاً أو مضموتاً. کما تمثّل القصة رحلة العطار فی المنازل السبعة الخطرة للحب أیضاً. فهی تؤید بشکل أو آخر لغة العطار الرزیة فی حقل قصص الطیور. أما هذا البحث فإنه یری إلی تسلیط الأضواء علی الروابط التی تربط بین قصة الجیغ صنعان و القران الکریم من جهة قصّة إلطیور و الأودیة السبعة أو الأسفار السبعة للعروج الروحانی من جهة أخری و ذلک علی الأسس النظریة فی الأدب المقارن.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیة: القرآن الکریم
  • العطار
  • منطق الطیر
  • الشیخ صنعان
  • الأودیة السبعة الأدب المقارن