TY - JOUR ID - 96 TI - واکاوی ریشه‌های ادبیّات تطبیقی در ادبیّات قدیم عربی JO - کاوش نامه ادبیات تطبیقی JA - JCCL LA - fa SN - 2676-6515 Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 3 IS - 10 SP - 25 EP - 39 KW - واژگان کلیدی: ادبیّات تطبیقی KW - نقد عربی قدیم KW - جاحظ KW - سرقات شعری DO - N2 - ادبیّات تطبیقی به عنوان یک علم، در دو قرن اخیر در کشورهای اروپایی و عربی و اسلامی ظهور کرد؛ ولی مفهوم تطبیق از قرن­ها پیش در ادبیّات ملل مختلف وجود داشته است و ادبا و ناقدانی بوده­اند که نوعی مقایسه، موازنه و تطبیق را میان ادبا و ادبیّات ملل مختلف انجام می­دادند. بررسی ریشه­های ادبیّات تطبیقی؛ به ویژه در کشورهای اسلامی و عربی، از این رو اهمّیّت دارد که بدون واکاوی میراث اسلامی در زمینه ادبیّات تطبیقی، نمی­توان برنامة شفّافی برای تحوّل و پیشرفت ادبیّات تطبیقی در کشورهای اسلامی طرّاحی کرد. از سوی دیگر، ظهور نظریة ادبیّات تطبیقی اسلامی و ضرورت توجه بیشتر بررسی­های تطبیقی به ادبیّات ملل اسلامی در عصر معاصر، بر اهمّیّت واکاوی ریشه­های میراث اسلامی در این زمینه می‌افزاید.       این مقاله کوشش دارد از طریق بررسی برخی از آثار جاحظ، ابوالفرج اصفهانی، ابن قتیبه، ابن ندیم، ابن أثیر، شروح دیوان متنبّی و بیرونی، به واکاوی نشانه­های ادبیّات تطبیقی در ادبیّات و نقد عربی قدیم بپردازد.       یافته­های پژوهش نشان می­دهند که نشانه­های ادبیّات تطبیقی در نقد عربی قدیم، ابتدا در مرحلة «سنجش ادبی درون ادبیّات عربی» نمود پیدا کرد و بعد از آن به صورت بارزتر، در مرحلة دوّم یعنی مرحله «سنجش ادبی برون مرزی ادبیّات عربی» ظهور یافت.     UR - https://jccl.razi.ac.ir/article_96.html L1 - https://jccl.razi.ac.ir/article_96_4dff1d81992a1e2fadba3add4492c2c5.pdf ER -