TY - JOUR ID - 107 TI - نوع‌شناسی تطبیقی رمان تاریخی فارسی و عربی (از سر والتر اسکات انگلیسی و جرجی زیدان تا محمّدباقرمیرزا خسروی کرمانشاهی) JO - کاوش نامه ادبیات تطبیقی JA - JCCL LA - fa SN - 2676-6515 Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 3 IS - 11 SP - 135 EP - 160 KW - واژگان کلیدی: نوع­شناسی تطبیقی KW - رمان تاریخی KW - نثر معاصر فارسی و عربی KW - والتر اسکات KW - جرجی زیدان KW - شمس و طغرا DO - N2 - یکی از حوزه­های پژوهشی و مطالعاتی مهم در ادبیّات تطبیقی، به بررسی سیر مکتب­ها، انواع و جریان­های ادبی و البتّه تبیین تفاوت­ها و همانندی­های سرگذشت و چگونگی ظهور و بروز و زوال این گونه­ها و جریان­ها و مکتب­ها در ادبیّات ملل مختلف اختصاص دارد. شعر حماسی، ادبیّات نمایشی، داستان و... در ادبیّات فارسی و عربی چه سیر و سرگذشتی داشته­اند؟ رمان تاریخی چگونه از ادبیّات اروپا به ادبیّات فارسی و عربی راه پیدا کرده است؟ و... این پرسش­ها جزء دغدغه­های علمی مهمّی هستند که حوزة پژوهشی یادشده بدان­ها می­پردازد. پرسش اخیر دقیقاً همان مسأله­ای است که این جستار که به زیرشاخه پژوهشی ادبیّات تطبیقی و ترجمه­پژوهی(1) نیز نزدیک است، در پاسخ بدان سامان­یافته است. پژوهش حاضر، با تکیه بر این فرضیة بنیادین که ترجمه (و بویژه آثار مترجمان نویسنده)، در انتقال «رمان تاریخی» از ادبیّات اروپا به ادبیّات عربی و فارسی نقش انکارناپذیری داشته و به پیدایش یک گونة ادبی جدید در زبان مقصد منجر شده است، به بررسی سیر این نوع ادبی از ادبیّات اروپا تا ادبیّات عربی و فارسی می­پردازد و با تحلیل دو نمونة متنی فارسی و عربی، برخی تفاوت‌های بنیادین گونة رمان تاریخی را در دو ادبیّات فارسی و عربی تبیین می­کند و ازجمله آشکار می­دارد که شمس و طغرا، شاهکار محمّدباقرمیرزا خسروی با این­که او خود، یکی از مترجمان رمان­ تاریخی جرجی زیدان (که او خود بیشتر تحت تأثیر والتر اسکات انگلیسی بوده) به فارسی است، به گونة فرانسوی رمان تاریخی نزدیک­تر است و نسبت به دوشیزة شامی جرجی زیدان، از بلوغ فنّی و ساختاری بیشتری برخوردار.   UR - https://jccl.razi.ac.ir/article_107.html L1 - https://jccl.razi.ac.ir/article_107_5014d75203b5ee2fdb34ca7a7b490576.pdf ER -