TY - JOUR ID - 1051 TI - گفتمان پسااستعماری در دو رمان موسم الهجره إلی الشّمال از طیّب صالح و سووشون از سیمین دانشور JO - کاوش نامه ادبیات تطبیقی JA - JCCL LA - fa SN - 2676-6515 AU - صالح بک, مجید AU - سلطانی, زهرا AU - دهقانی, زینب AD - دانشیار گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران AD - کارشناس ارشد ادبیّات تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران AD - کارشناس‌ارشد ادبیّات تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 9 IS - 1 SP - 59 EP - 80 KW - ادبیّات تطبیقی KW - نقد پسااستعماری KW - امپریالیسم KW - سووشون KW - موسم هجرت به شمال DO - 10.22126/jccl.1970.1051 N2 - نقد پسااستعماری که در ادامۀ نقد پساساختارگرایی ظاهر شد، بر آن است تا راه‌های متنوّعی را که امپریالیسم و قدرت استعماری برای اعمال فشار و تحکّم در پیش می‌گیرند، فاش کند؛ فشارهایی که نه‌تنها از طریق ستم مستقیم نژادی، طبقاتی یا جنسیتی در نظام خودکامة استعماری که از مسیر ادبیّات، هنر و رسانه اعمال می‌شوند. ماهیّت واکنش به استعمارگری یکسان نیست؛ درست همان‌گونه که خود فرایند استعمارگری در هر منطقه شکل منحصربه‌فردی دارد. در نوشتار پیش رو سعی بر آن است که با مبنا قراردادن رمان عربی موسم هجرت به شمال اثر طیّب صالح نویسندۀ سودانی و رمان سووشون نوشتۀ سیمین دانشور در ادبیّات فارسی به بررسی تطبیقی دو رمان نه ازنظر تأثیر و تأثّر، بلکه ازحیث نحوۀ بازتاب استعمار در این آثار با توجّه به نظریّة پسااستعماری پرداخته شود. نکتة قابل فهم و اثبات اینکه جامعة توصیف‌شده در هر دو رمان تحت تأثیر استعمار انگلیس قرار گرفته است. در رمان طیّب صالح حضور مستقیم انگلیس و در رمان دانشور خزش پنهانی، آرام و بی‌صدای فرهنگ غرب در زندگی مردم مشاهده می­شود؛ امّا نقطة اشتراک در هردو رمان، مقاومت ضدّ استعماری است. زری در رمان دانشور و مصطفی در رمان طیّب صالح نمونة کاملی از شخصیّت‌های مورد مطالعۀ نقد پسااستعماری هستند. تقلید، دیگری، اروپامحوری، فرودست، نژاد، جنسیت و... از مفاهیم بارز نقد پسااستعماری به­شمار می‌روند که در هر دو رمان قابل بررسی و تحلیل نمونه‌‌ای هستند.   UR - https://jccl.razi.ac.ir/article_1051.html L1 - https://jccl.razi.ac.ir/article_1051_265243a982d176beff8137e3202489a1.pdf ER -