ORIGINAL_ARTICLE
ادبیّات تطبیقی و جایگاه آن در آینده مطالعات ادبی
ادبیّات تطبیقی، بهمثابة نگرشی ادبی، تاریخ بسیار پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است. گروهی تا مدّتها تفاوت چندانی میان این نگرش و ادبیّات جهان قائل نبودند و حتّی در برههای از زمان، آنها را در رقابت با یکدیگر میپنداشتند. مدّتی از این شرایط نگذشته بود که ادبیّات تطبیقی بهتدریج، بهواسطۀ آنچه بهمنزلة بیثباتی در پایگاه نظری قلمداد میشد، مورد انتقاد قرار گرفت. این نظراتِ بهطور عمده سختگیرانه، رو به فزونی داشت و تا آنجا پیش رفت که حتّی در اواخر قرن بیستم، تعداد محدودی از پژوهشگران این حوزه از ادبیّات تطبیقی بهمثابة نگرشی منسوخ و بیپایه و اساس یاد میکردند؛ امّا همة این کشمکشها نشان از حضور مؤثّر این سبک مطالعات ادبی در میان پژوهشگران و عدم درک دقیق و درست آن توسّط تطبیقگرایان بود. در پایان قرن بیستم، با تلاشهای بیوقفۀ پژوهشگران این حوزه و درک بیشتر منتقدان ادبی از این روش، هجمهها کاهش یافت و بحرانهای یادشده تاحدودی رفع شد. ادبیّات تطبیقی در قرن حاضر به یکی از اصلیترین روشهای مطالعۀ ادبیّات تبدیل شده و بسیاری از دانشگاهها، واحدهایی در حوزۀ مطالعات ادبی تطبیقی داشته یا حتّی گروههای آموزشیای با این نام تأسیس کردهاند. پژوهش حاضر، با روشی بنیادی و با تکیه بر تاریخچۀ کنونی ادبیّات تطبیقی بهمثابة ابزار لازم پژوهش، جایگاه ادبیّات تطبیقی را میان سایر نگرشها بررسی کرده و وضعیّت و اهمّیّت آن را در قرن حاضر به بحث و گفتگو گذاشته است. نتیجه اینکه بهواسطۀ تغییرات گسترده در سبک و سیاق مطالعۀ ادبیّات و نقد ادبی همراه با محوریّت روزافزون فنّاوریهای مختلف و دنیای مجازی، ادبیّات تطبیقی میتواند چارچوب مناسبی را برای مطالعۀ مقایسهای ادبیات با سایر رشتهها و علوم فراهم آورد.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1068_e8dd378b55c751bd4f8a736b6be567e5.pdf
2019-05-22
1
19
10.22126/jccl.1970.1068
ادبیّات تطبیقی
ادبیّات جهان
مطالعات فرهنگی
مطالعات ادبی
پوریا
ترکمانه
pouriatorkamaneh@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
AUTHOR
ناصر
ملکی
n.maleki@razi.ac.ir
2
دانشیار گروه ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
LEAD_AUTHOR
انوشیروانی، علیرضا (1391). سیر تحوّلات نظری ادبیّات تطبیقی. نشریۀ ادبیّات تطبیقی: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 3 (2)، 3-7.
1
-------------- (1392)؛ مطالعات بینارشتهای ادبیّات تطبیقی. نشریۀ ادبیّات تطبیقی: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 4 (1)، 3-9.
2
باسنت، سوزان (1391). تأمّلی بر ادبیّات تطبیقی در قرن بیست و یکم. ترجمۀ مسیح ذکاوت. نشریۀ ادبیّات تطبیقی: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 3 (5)، 50-61.
3
زینیوند، تورج (1392). ادبیّات تطبیقی و مقولۀ فرهنگ. کاوشنامۀ ادبیّات تطبیقی (مطالعات تطبیقی عربی -فارسی)، 3 (12)، 1-16.
4
یوست، فرانسوا (1388). فلسفه و نظریّهای جدید در ادبیّات. ترجمۀ علیرضا انوشیروانی. فصلنامۀ مطالعات ادبیّات تطبیقی، 2 (8)، 37-56.
5
References
6
Aldridge, Owen, Ed. (1969). Comparative Literature: Matter and Method. Urbana: University of Illinois Press.
7
Aristotle (2005). Poetics, Trans. Stephen Halliwell. Cambridge, MA: Harvard University Press.
8
Bassnett, Susan (1993). Comparative Literature: A Critical Introduction. Oxford: Blackwell.
9
Damrosch, David (2003). What Is World Literature?. Princeton: Princeton UP.
10
Derrida, Jacques (2008). Who or What Is Compared? The Concept of Comparative Literature and the Theoretical Problems of Translation. Trans. Eric Prenowitz, Discourse, 30 (1-2), 22-53.
11
De Saussure, Ferdinand (2011). Course in General Linguistics. New York: Columbia University Press.
12
Domínguez, César (2013). Literatura Europea Comparada. Madrid: Arco Libros.
13
Leitch, Vincent, William Cain, et al., Eds. (2010). The Norton Anthology of Theory and Criticism. Second Edition, New York & London: WW Norton & Company.
14
Marx, Karl and Friedrich Engels (1948). Manifesto of the Communist Party. New York: International Publishers.
15
Remak, Henry H. (1961). Comparative Literature: Its Definition and Function. In: N. P. Stallknecht & H. Frenz (Eds.), Comparative Literature: Method and Perspective, Carbondale: Southern Illinois UP, 3-57.
16
Said, Edward (2004). Humanism and Democratic Criticism. New York: Palgrave Macmillan.
17
Saussy, Haun (2006). Exquisite Cadavers Stitched from Fresh Nightmares: Of Memes, Hives, and Selfish Genes. In: H. Saussy (Ed.), Comparative Literature in an Age of Globalization, Baltimore, MD: Johns Hopkins UP, 3-42.
18
----------------- (2015). Introducing Comparative Literature: New trends and Application. London & New York: Routledge.
19
Spivak, Gayatri Chakravorty (2003). Death of a Discipline. New York: Columbia University Press.
20
Steiner, George (1989). Real Presences. Is There Anything in What We Say?, London: Faber & Faber.
21
Tötösy de Zepetnek, Steven (1999). From Comparative Literature Today Toward Comparative Cultural Studies. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 3.1, 1-15.
22
Villanueva, Darío (1991). El polen de ideas. Teoría, Crítica, Historia y Literatura comparada. Barcelona: PPU.
23
Wellek, René (2009). The Crisis of Comparative Literature. In: D. Damrosch Natalie Melas, M. Buthelezi (Eds.), The Princeton Sourcebook in Comparative Literature, Princeton: Princeton UP, 162-172 [originally 1958].
24
ORIGINAL_ARTICLE
نمادگرایی در شعر بهزاد کرمانشاهی و عبد الوهّاب البیاتی
در دورة معاصر بهدلیل مشترکات فراوان بین دو فرهنگ ایرانی و عربی، میتوان تشابه افکار و تصاویر و درنهایت مضامین شعری همسان را که البتّه در برخی موارد با دیدگاههای متفاوت همراه هستند، در آثار شعری شاعران دو ملّت بهخوبی حس کرد. بهزاد کرمانشاهی و عبد الوهّاب بیاتی، بهمثابة عضوی از جامعة ادبی خویش، نقش مهمّی در بازتاب تحوّلات سیاسی و اجتماعی ایفا کردهاند؛ امّا گاهی اوقات واقعیّتهای جامعه، بنا به دلایلی همچون مناسبنبودن فضای سیاسی و اجتماعی، در سرودههای آنها بهصراحت، بیان نمیشود؛ چراکه بیان این واقعیّتها در برخی موارد با نهادهای سیاسی و اجتماعی در تقابل قرار میگرفت؛ از اینرو، دو شاعران برای بیان دیدگاههای خویش از نماد استفاده کردهاند؛ لذا با توجّه به این اصل که ارزیابی درست ادبیّات ملّی و تبیین جایگاه آن در میراث فکری و ادبی بشریت جز با مقایسة ادبیّات ملّتها میسّر نمیشود، نوشتار پیش رو در راستای غنابخشیدن به ادبیّات ملّی و نشاندادن ارزشهای ادبی آن در کنار ادبیّات ملل مختلف، میکوشد تا با رویکردی توصیفی - تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی که دامنة پژوهش آن منحصر به تأثیر و تأثّر نیست، بلکه بر زیباییهای هنری تأکید دارد؛ کارکرد نماد را در شعر بهزاد کرمانشاهی و عبد الوهّاب بیاتی تحلیل کند. بررسیها نشان میدهد نماد با تجربههای روحی و عاطفی این دو شاعر، پیوندی ناگسستنی دارد و بازتابی از سرخوردگیهای هنرمند و شرایط سیاسی - اجتماعی روزگار آنان و راهی برای آشکارکردن زشتیها و خفقان حاکم بر جامعه است.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1047_c1d00dd6d3852c3a2030f6618e591f05.pdf
2019-05-22
21
38
10.22126/jccl.1970.1047
ادبیّات تطبیقی
شعر معاصر
نماد
بهزاد کرمانشاهی
عبد الوهّاب بیاتی
ابراهیم
رحیمی زنگنه
erahimi2009@yahoo.com
1
استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
LEAD_AUTHOR
عطا
الماسی
almasi@yahoo.com
2
کارشناسارشد زبان و ادبیّات تطبیقی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
AUTHOR
امینمقدسی، ابوالحسن و شهریار گیتی (1391). حاکمیت شب، نگاهی به دو شعر از نیما یوشیج و عبد الوهّاب البیاتی. مجلّة ادب عربی، 4 (4)، 1-20.
1
انوشیروانی، علیرضا (1389). ضرورت ادبیّات تطبیقی در ایران. فصلنامة ادبیّات تطبیقی، 1 (1)، 6-38.
2
ایتن، یوهانس (1378). عناصر رنگ ایتن. ترجمة بهروز ژالهدوست. چاپ سوم، تهران: عفاف.
3
بهار، مهرداد (1369). فرنبغ دادگی. بندهشن. چاپ اوّل، تهران: توس.
4
--------- (1375). ادیان آسیایی. چاپ اوّل، تهران: چشمه.
5
بهزاد کرمانشاهی، یدالله (1381). گلی بیرنگ. چاپ اوّل، تهران: آگاه.
6
---------------- (1387). یادگار مهر. چاپ اوّل، تهران: آگاه.
7
البیاتی، عبد الوهّاب (1995). الأعمال الشّعریة. الطّبعة الأولی، بیروت: مؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
8
---------- (2008). دیوان عبد الوهّاب البیاتی. بیروت: دار العودة.
9
----------- (1348). آوازهای سندباد. ترجمة محمّدرضا شفیعی کدکنی. چاپ اوّل، تهران: پیک ایران.
10
بیگزاده خلیل و عطا الماسی (1395). جلوههای مقاومت در شعر یدالله بهزاد کرمانشاهی. نشریة ادبیّات پایداری کرمان، 8 (15)، 103-126.
11
پورداوود، ابراهیم (1356). یسنا. جلد 1. تهران: دانشگاه تهران.
12
پورنامداریان تقی و محمّد خسروی شکیب (1387). دگردیسی نمادها در شعر معاصر. فصلنامة پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، (11)، 147-162.
13
-------------؛ ابوالقاسم رادفر و جلیل شاکری (1391). بررسی و تأویل چند نماد در شعر معاصر. ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 2 (1)، 25-48.
14
جاسم، محمّد (1394). رمز و اسطوره در شعر معاصر ایران و عرب. چاپ اوّل، تهران: نگاه.
15
جحا، خلیل میشال (2003). أعلام الشعر العربی الحدیث. الطّبعة الاولی، بیروت: دار العودة.
16
جیّوسی، سلمی خضراء (2001). الاتّجاهات والحرکات فی الشّعر العربی الحدیث. ترجمه عبدالواحد لؤلؤة. بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیّة.
17
رنجبران، سکینه (1390). بررسی تطبیقی اشعار عبد الوهّاب البیاتی و محمّدرضا شفیعی کدکنی. پایاننامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمود شهبازی، دانشگاه اراک.
18
الروّضان، عبد عون (2005). الشّعر العرب فی القرن العشرین. عمان: الأهلیة.
19
سیّدحسینی، رضا (1385). مکتبهای ادبی. جلد دوم. چاپ دهم، تهران: نگاه.
20
سیفی، طیبه (1390). زیباشناسی رنگ آبی در اشعار عبد الوهّاب البیاتی. پژوهشنامة نقد عربی، 1 (1)، 97-112.
21
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1380). شعر معاصر عرب. چاپ اوّل، تهران: سخن.
22
شوالیه، ژان و آلن گربران (1385). فرهنگ نمادها. جلد چهارم. ترجمة سودابه فضایلی. چاپ سوم، تهران: جیحون.
23
عرب، عباس و معصومه نقیپور (1391). رمزگشایی واژة شب در سرودههای عبد الوهّاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث. کاوشنامة ادبیّات تطبیقی، 2 (6)، 91-103.
24
علیاکبرزاده، مهدی (1387). رنگ و تربیت. چاپ دوم، تهران: میشا.
25
فوزی، ناهده (1387). نگاهی به زندگی و شعر عبد الوهّاب البیاتی. دانشنامه، 1، 122-132.
26
لوشر، مارکس (1388). روانشناسی رنگها. ترجمة ویدا ابیزاده. چاپ بیست و نهم، تهران: درسا.
27
معروف، یحیی و سارا رحیمیپور (1391). تأثیرپذیری رمزگرایی عبد الوهّاب البیاتی از مولوی. مجلّة انجمن ایرانی زبان و ادبیّات عربی، 8 (24)، 109-139.
28
الملائکة، نازک (2007). قضایا الشّعر المعاصر. الطّبعة الثّالثة، بیروت: دار العلم للملایین.
29
موسوی گرمارودی، سیّد علی (1387). شعری ملتزم به بیداری. فصلنامة تخصّصی شعر گوهران، (17)، 61-70.
30
نیکوبخت، ناصر و سیّد علی قاسمزاده (1384). زمینههای نمادین رنگ در شعر معاصر (با تکیه و تأکید بر اشعار نیما، سپهری و موسوی گرمارودی). نشریة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، (16)، 210-240.
31
النیهوم، الصادق (2002). الّذی یأتی ولا یأتی. الطّبعة الأولی، بیروت: الانتشار العربی.
32
ورمازرن، مارتن (1372). آیین میترا. ترجمة نادر بزرگزاده. چاپ اوّل، تهران: چشمه.
33
ORIGINAL_ARTICLE
آرمان گرایی و واقع گرایی سیاسی در اندیشه سعدی و فارابی
در میان اندیشمندان، متفکّران و ادیبان همواره دو نگاه واقعبینانه و آرمانگرایانه به مسائل اجتماعی و سیاسی وجود داشته است. در نگاه آرمانی، توجّه به صور خیال و سیر در ملکوت و عالم عرش معطوف است و رنگ واقعیّتهای زمینی در معادلات و محاسبات ذهنی آرمانگرایان بازتاب ندارد؛ بنابراین نگاه آرمانگرا، نگاهی ذهنیّتگرا و غیر کاربردی است. درمقابل آرمانگرایان، میکوشند از تواناییهای فردی و موقعیّت اجتماعی خود، شناختی صحیح و از امکان رسیدن به اهدافشان درکی واقعبینانه ارائه دهند. از آنجا که خاستگاه اندیشه و دستگاه فکری اندیشمندان در تحقّق آرمانها و اهداف آنها بهویژه ایجاد مدل مطلوب حکومت بسیار تأثیرگذار است، بررسی مبانی اندیشۀ آنان در راستای ارائة راهکارهای حلّ مسائل اجتماعی از اهمّیّت حیاتی برخوردار است. براساس این، هدف نوشتار پیش رو، بازشناسی فکری و فلسفی آموزههای مربوط به آیین فرمانروایی و حکومت مطلوب در آثار سعدی و مطابقت آن با نظریّههای آرمانشهری فارابی است. در این مقاله با استفاده از روش تطبیقی، اندیشۀ دو تن از نامآوران عرصۀ فلسفه و ادبیّات، فارابی و سعدی با یکدیگر مقایسه میشوند و مدل مورد نظر هریک در قالب مدینۀ فاضله و جامعۀ ایدهآل ازمنظر واقعگرایی و آرمانگرایی سنجش میشود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نظریّات سعدی تلفیقی از عملگرایی و آرمانگرایی است؛ چنانکه برخی نظریّات فارابی نیز اینگونه است، امّا مصادیق تفاوتهایی باهم دارند.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1050_57cc081c9e18ee25b9abce3e114da38f.pdf
2019-05-22
39
58
10.22126/jccl.1970.1050
ادبیّات تطبیقی
مطالعات میانرشتهای
واقعگرایی
مدینه فاضله
سعدی
فارابی
معصومه
شعبانی
shabani65@yahoo.com
1
کارشناسارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران
AUTHOR
غلی اکبر
سام خانیانی
asamkhaniyani@birjand.ac.ir
2
دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران
AUTHOR
حسین
فرزانه پور
hfarzanepour@birjand.ac.ir
3
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه بیرجند، ایران
LEAD_AUTHOR
آذر، اسماعیل (1375). سعدیشناسی. تهران: میترا.
1
اصیل، حجتالله (1381). آرمانشهر در اندیشه ایرانی. تهران: نشر نی.
2
افتخاری، اصغر (1388). درآمدی بر نظام سیاسی عدالت در اسلام. بهاهتمام علیاکبر علیخانی. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی اجتماعی.
3
پازارگاد، بهاءالدّین (1344). مکتبهای سیاسی و فرهنگ مختصر عقاید و مرامهای سیاسی بهترتیب حروف الفبا. تهران: اقبال.
4
جوکار، نجف (1385). جامعۀ آرمانی در نگاه سعدی و فارابی. مجلّة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، (48)، 69-84.
5
حمیدی، محمّد محسن (1386). آرام و بیقرار: فرهنگ سیاسی در ادبیّات فارسی. مشهد: خانة آبی.
6
--------------- (1379). بیم و امید: رویکردهای سیاسی در ادبیّات فارسی. تهران: سفیر.
7
حیدری، فاطمه (1387). چشماندازهای آرمانشهر در شعر فارسی (با تکیه بر آثار نظامی، عطّار، سعدی و جامی). تهران: دانش نگار.
8
رافائل، ماکس (1379). نگاهی به تاریخ ادبیّات جهان (تاریخ رئالیسم). ترجمة محمّدتقی فرامرزی. تهران: شباهنگ.
9
رجایی، فرهنگ (1371). فلسفة سیاست و مشکلة ما. ماهنامة اطّلاعات سیاسی و اقتصادی، 7 (62-61)، 4-10.
10
سعدی، مصلح بن عبدالله (1383). کلّیات سعدی. تدقیق در متن و مقدّمه از حسن انوری. تهران: قطره.
11
---------------- (1370). کلّیات شیخ سعدی. تصحیح محمّدعلی فروغی. تهران: علمی.
12
---------------- (1388). گلستان سعدی. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
13
طباطبایی، سیدجواد (1383). زوال اندیشه سیاسی در ایران گفتار در مبانی نظری انحطاط ایران. تهران: کویر.
14
فارابی. ابونصر محمّد (1379). سیاست مدنیه. ترجمة سیّد جعفر سجادی. چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
15
------------- (1361). آراء اهل المدینة الفاضلة. ترجمة سیّد جعفر سجادی. تهران: کتابخانۀ طهوری.
16
------------- (1369). احصاء العلوم. ترجمة حسین خدیو. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
17
------------- (1986). فصول منتزعة. بیروت: دار المشرق.
18
فرزانهپور، حسین (1386). تساهل و مدارا در اندیشه سیاسی اسلام. تهران: صنم.
19
قادری، حاتم (1388). اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها.
20
مجتبایی، فتحالله (1352). شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان. انجمن فرهنگ ایران باستان. تهران: کاویان.
21
مکارم، محمّدحسن (1377). مدینۀ فاضله در متون اسلامی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیۀ قم.
22
مهاجرنیا، محسن (1380). اندیشة سیاسی فارابی. قم: بوستان کتاب.
23
نظری، نجمه (1389). مقایسۀ آرمانشهر فردوسی و سعدی. فصلنامة علمی عمومی زبان و ادب فارسی (گرایش عرفان): ادبستان، 1 (2)، 120-130.
24
نقیپور، علیاکبر (1352). رئالیسم و تکامل تاریخی آن. بیجا.
25
ORIGINAL_ARTICLE
گفتمان پسااستعماری در دو رمان موسم الهجره إلی الشّمال از طیّب صالح و سووشون از سیمین دانشور
نقد پسااستعماری که در ادامۀ نقد پساساختارگرایی ظاهر شد، بر آن است تا راههای متنوّعی را که امپریالیسم و قدرت استعماری برای اعمال فشار و تحکّم در پیش میگیرند، فاش کند؛ فشارهایی که نهتنها از طریق ستم مستقیم نژادی، طبقاتی یا جنسیتی در نظام خودکامة استعماری که از مسیر ادبیّات، هنر و رسانه اعمال میشوند. ماهیّت واکنش به استعمارگری یکسان نیست؛ درست همانگونه که خود فرایند استعمارگری در هر منطقه شکل منحصربهفردی دارد. در نوشتار پیش رو سعی بر آن است که با مبنا قراردادن رمان عربی موسم هجرت به شمال اثر طیّب صالح نویسندۀ سودانی و رمان سووشون نوشتۀ سیمین دانشور در ادبیّات فارسی به بررسی تطبیقی دو رمان نه ازنظر تأثیر و تأثّر، بلکه ازحیث نحوۀ بازتاب استعمار در این آثار با توجّه به نظریّة پسااستعماری پرداخته شود. نکتة قابل فهم و اثبات اینکه جامعة توصیفشده در هر دو رمان تحت تأثیر استعمار انگلیس قرار گرفته است. در رمان طیّب صالح حضور مستقیم انگلیس و در رمان دانشور خزش پنهانی، آرام و بیصدای فرهنگ غرب در زندگی مردم مشاهده میشود؛ امّا نقطة اشتراک در هردو رمان، مقاومت ضدّ استعماری است. زری در رمان دانشور و مصطفی در رمان طیّب صالح نمونة کاملی از شخصیّتهای مورد مطالعۀ نقد پسااستعماری هستند. تقلید، دیگری، اروپامحوری، فرودست، نژاد، جنسیت و... از مفاهیم بارز نقد پسااستعماری بهشمار میروند که در هر دو رمان قابل بررسی و تحلیل نمونهای هستند.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1051_265243a982d176beff8137e3202489a1.pdf
2019-05-22
59
80
10.22126/jccl.1970.1051
ادبیّات تطبیقی
نقد پسااستعماری
امپریالیسم
سووشون
موسم هجرت به شمال
مجید
صالح بک
msalehbek@gmail.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
AUTHOR
زهرا
سلطانی
z_soltani1988@yahoo.com
2
کارشناس ارشد ادبیّات تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
زینب
دهقانی
zidehghani2000@gmail.com
3
کارشناسارشد ادبیّات تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
AUTHOR
باغجری، کمال و شهریار نیازی (1394). خوانش پسااستعماری رمان موسم هجرت به شمال اثر طیّب صالح. مجلّة ادب عربی، 7 (1)، 61-86.
1
تفرشی مطلق، لیلا (1389). مطالعات پسااستعماری در ادبیّات مهاجرت. فصلنامۀ علوم سیاسی، (10)، 211-222.
2
دانشور، سیمین (1349). سووشون. تهران: خوارزمی.
3
ساداتی، سیّد شهابالدّین (1388). رمان عطر سنبل عطر کاج از دیدگاه پسااستعماری. نافه، 9 (40)، 44-48.
4
سعید، ادوارد (1386). شرقشناسی. ترجمۀ لطفعلی خنجی. چاپ اوّل، تهران: امیرکبیر.
5
شاهمیری، آزاده (1389). نظریّه و نقد پسااستعماری. زیر نظر فرزان سجودی. تهران: علم.
6
صالح، طیب (1390). موسم هجرت به شمال. ترجمۀ رضا عامری. چاپ اوّل، تهران: چشمه.
7
طرابیشی، جورج (1997). شرق و غرب: رجوله وأنوثه. الطّبعة الرّابعة، بیروت: دار الطّلیعة.
8
فرزانه دهکردی، جلال؛ سیّدرضا موسوی و رامین فرهادی (1391). مطالعات پسااستعماری. تهران: دانشگاه امام صادق.
9
کلیگز، مری (1388). درسنامۀ نظریّة ادبی. ترجمۀ جلال سخنور؛ لاله دهنوی و سعید سبزیان. تهران: اختران.
10
ناظمیان، رضا (1387). متون نظم و نثر معاصر 2. تهران: دانشگاه پیام نور.
11
References
12
Abdul Jabbar, Wisam Khalid (2012). The Mimetic Discourse in Tayeb Salih’s season of Migration to the North. Rocky Mountain Review, University of Alberta, 66, Special Issue: Border Crossing, 130-143.
13
Bressler, Charles (2007). Literary Criticism. Prentice hall, New Jersey.
14
Green, Keith & Jill Lebihan (1997). Critical Literary Theory & practice. Routledge.
15
Schwarz Henry & Sangeeta Ray (2000). Postcolonial studies. Blackwell publishing.
16
Tyson, Lois (2006). Critical Theory Today: A User-Friendly Guide. Routledge, Second edition.
17
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخ ادبیّات نویسی تطبیقی فارسی و عربی براساس الگوی انواع ادبی
پژوهش حاضر، پیشنهادهایی برای نگارش «تاریخ ادبیّات تطبیقی فارسی و عربی» براساس «الگوی انواع ادبی» است. نوشتار پیش رو آن دسته از گونههای ادبیّات فارسی و عربی را که میتوانند در نگارش تاریخ ادبیات تطبیقی مورد مطالعه باشند را نشان داده است. پژوهش حاضر بهدنبال یافتن معیارهایی برای تفکیک و طبقهبندی انواع ادبی در ادبیّات فارسی و عربی است که قابلیّت بررسی تطبیقی در درون یک بافت تاریخی را داشته باشند. این جستار ازلحاظ داشتن رویکرد تطبیقی در بررسی سیر تحوّل تاریخی انواع ادبی فارسی و عربی، متمایز است. یافتههای پژوهش پیش رو نشان میدهد که انواع ادبی قابل طرح در این حوزه را میتوان به دو گروه تقسیم کرد: «انواع ادبی مشترک» و «انواع ادبی موازی». گروه نخست، آنهایی هستند که از جهاتی اصالت و ریشۀ فارسی یا عربی دارند و گروه دوم، انواع ادبیای که یا درونمایهشان جزء مسائل عامّ بشری است یا اینکه از انواع ادبی وارداتی غربی - اروپایی به حوزۀ ادبیات فارسی و عربی بهشمار میروند.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1048_0e9833ac643f105ade067133612cc58c.pdf
2019-05-22
81
102
10.22126/jccl.1970.1048
ادبیّات تطبیقی
تاریخ ادبیّات نویسی
نظریّۀ انواع ادبی
اسماعیل
علی پور
esmaeilalipoor@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
LEAD_AUTHOR
عباس
نیک بخت
nikbakht_abbas@yahoo.com
2
استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
AUTHOR
مریم
شعبانزاده
shabanzadeh_m@yahoo.com
3
دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
AUTHOR
اته، هرمان (1337). تاریخ ادبیات فارسی. ترجمة صادق رضازاده شفق. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
1
أحمد بدوی، احمد (1996). أسس النّقد الأدبی عند العرب. القاهرة: دار النّهضة مصر للطّباعة والنّشر.
2
ارسطو (1337). هنر شاعری: بوطیقا.ترجمة فتحالله مجتبایی. تهران: بنگاه نشر اندیشه.
3
أفندی، مجد (1999). الموشّحات فی العصر العثمانی. دمشق: دار الفکر.
4
بروکلمان، کارل (1995). تاریخ الأدب العربی: العصر العثمانی (من فتح مصر 1517 م حتّی الحملة الفرنسیة 1798 م). ترجمه: ا. محمود فهمی حجازی وعمر صابر عبدالجلیل، القسم الثّامن (12-13 أ) و القسم التّاسع (13-14 ب). القاهرة: الهیئة المصریّة العامّة الکتاب.
5
برونل، پییر؛ کلود پیشوا وآندره میشل روسو (1996). ما الأدب المقارن؟. ترجمة غسّان السّید. دمشق: دار علاء الدّین.
6
البقاعی، شفیق؛ سامی هاشم (1979). المدارس والأنواع الأدبیة. بیروت: منشورات المکتبة العصریّة.
7
جمالالدّین، محمّد السّعید (1389 الف). نگارههای فارسی بر سنگنوشتۀ ادب عربی. ترجمه و تحقیق قاسم مختاری و محمود شهبازی. اراک: دانشگاه اراک.
8
----------------- (1389 ب). ادبیّات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیّات عربی و فارسی. ترجمة سعید حسامپور و حسین کیانی. ویراستار: سیّد فضلالله میرقادری. شیراز: دانشگاه شیراز.
9
حسینی، شکوه سادات (1390). بررسی آثار نقدی در ادبیّات داستانی ایران و سوریه: پژوهشی در ادبیّات تطبیقی. پژوهشهای نقد و ترجمۀ زبان و ادبیّات عربی، 1 (1)، 115-130.
10
رزق سلیم، محمود (1957). الأدب العربی وتاریخه فی عصر الممالیک والعثمانیین والعصر الحدیث. القاهرة: دار الکتاب العربی.
11
ریپکا، یان؛ کلیما، اوتاکار؛ بچکا، یرژی؛ سیپک، یرژی؛ بیچکووا، دراکو و هربک، ایوان (1354). تاریخ ادبیّات ایران: از دوران باستان تا قاجاریه. ترجمة عیسی شهابی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
12
زبیدی حنفی، محمّد مرتضی الحسینی الواسطی (1994). تاج العروس من جواهر القاموس. بتحقیق: علی شیری. بیروت: دار الفکر.
13
زرقانی، سیّد مهدی (1388). تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی: تطوّر و دگردیسی ژانرها تا میانة سدة پنجم به انضمام نظریّة تاریخ ادبیّات. تهران: سخن.
14
------------ (1391). چشمانداز شعر معاصر ایران: جریانشناسی شعر ایران در قرن بیستم. چاپ اوّل، تحریر دوم، تهران: ثالث.
15
------------ (1394). تاریخ ادبیّات ایران (1). تهران: فاطمی.
16
------------ (1395). تاریخ ادبیّات ایران (4) با رویکرد ژانری. تهران: فاطمی.
17
------------ و محمودرضا قربان صباغ، (1395). نظریّۀ ژانر (نوع ادبی): رویکرد تحلیلی – تاریخی. تهران: هرمس.
18
------------ و سیّد جواد زرقانی (1396). رویکرد ژانری در مطالعات تاریخ ادبی. نامۀفرهنگستان، 16 (62)، 36-56.
19
ژون، سیمون (1390). ادبیّات عمومی و ادبیّات تطبیقی (رسالۀ راهبردی). ترجمة حسن فروغی. تهران: سمت.
20
سیّدی، سیّد حسین (1390). نیما و نازک الملائکه (بررسی تطبیقی نظریّۀ ادبی). مشهد: ترانه.
21
ضیف، أحمد شوقی عبدالسلام (بیتا). عصر الدّول والامارات: الشّام.الطّبعة الثّانیة، القاهرة: دار المعارف.
22
عبدالرّحمن محمّد، إبراهیم (1982). النّظریّة والتّطبیق فی الأدب المقارن. بیروت: دار العقودة.
23
العشماوی، محمّد زکی (1944). دراسات فی النّقد المسرحی والأدب المقارن. القاهرة: دار الشّروق.
24
علیپور، اسماعیل (1392). تاریخ ادبیّات تطبیقی فارسی و عربی در دورۀ صفویه و عثمانی. پایاننامة کارشناسیارشد. استاد راهنما: سید مهدی زرقانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
25
غنیمی هلال، محمّد (1373). ادبیّات تطبیقی. ترجمة سیّد مرتضی آیتاللهزادة شیرازی. تهران: امیرکبیر.
26
------------- (1393). لیلی و مجنون در ادبیّات عربی و فارسی: پژوهشی نقدی و تطبیقی در عشق عذری و عشق صوفیانه. ترجمه و شرح هادی نظری منظم و ریحانه منصوری. تهران: نشر نی.
27
الفاخوری، حنا (1387). تاریخ الأدب العربی. الطّبعة الخامسة، تهران: توس.
28
فؤادیان، محمّدحسن و محمّدرضا عزیزی (1388). سبک شعری قاآنی و تأثیرپذیری آن از ادبیّات مصنوع مملوکی و عثمانی. بهار ادب، (4)، 77-92.
29
لویس، برنارد (1365). استانبول و تمدّن امپراتوری عثمانی. ترجمة ماهملک بهار. تهران: علمی و فرهنگی.
30
محمّدعلی حنطور، أحمد (2008). فیالأدب المقارن نحو تأصیل مدرسه عربیه فی المقارنی. الطّبعة الثّانیة، القاهرة: مکتبة الآداب.
31
میرعابدینی، حسن (1380). صدسال داستاننویسیِ ایران. جلد 1 و 2. چاپ دوم، تهران: چشمه.
32
موسی باشا، عمر (1999). تاریخ الأدب العربی: العصر العثمانی. دمشق: دار الفکر.
33
نیما یوشیج (2535). ارزش احساسات و پنج مقاله در شعر و نمایش. تهران: گوتنبرگ.
34
ولینیا، بهارک و ابراهیم محمّدی (1392). نوعشناسی رمان تاریخی فارسی و عربی (از سر والتر اسکات انگلیسی و جرجی زیدان تا محمّدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی). کاوشنامۀ ادبیّات تطبیقی، 3 (11)، 135-160.
35
یلمهها، احمدرضا و مهدیه ولیمحمّدآبادی (1394). بررسی تطبیقی مدایح رضوی در شعر عربی و فارسی از ابتدا تا پایان قرن دهم. کاوشنامۀ ادبیّات تطبیقی، 5 (20)، 103-121.
36
References
37
Damrosch, David (2003). How to Read World Literature. Wiley-Blackwell Publication, Singapore: Utopia Press.
38
Fowler, Alastair (1979). Gernre and the Literary Canon. New Literary History, 11 (1), Anniversary Issue: II, 97-119.
39
Todorov, Tzvetan and Richard M. Berrong (1976). The Origin of Genres. New literary History, 8 (1), 159-170.
40
ORIGINAL_ARTICLE
نمایشنامهنویسی تاریخی در ادبیّات معاصر مصر و ایران از سال ۱۹۰۶ تا ۱۹۵۳
آشنایی مشرقزمینیان، ازجمله مصریان و ایرانیان، در دو قرن اخیر با مظاهر تمدّن و فرهنگ غرب، از موارد بسیار مؤثّر و قابل توجّه در ادبیّات این دو کشور بهحساب میآید. این موضوع بهویژه در توجّه به انواع ادبی برجستگی بیشتری دارد. یکی از این انواع ادبی که حاصل آشنایی نویسندگان شرقی با ادبیّات اروپایی است، نمایشنامهنویسی و ازجمله نمایشنامههای تاریخی است. نوع بیان حوادث تاریخی در این نوع از نمایشنامهها، نویسندگان معاصر ایران و مصر نیز کوشیدند تا با بهکارگیری این نوع ادبی، به بیان حوادث تاریخی و توضیح سرگذشت شخصیّتهای ملّی و گذشتة خود در قالب نمایشنامههای تاریخی بپردازند. پژوهش حاضر، میزان و ابعاد این تأثیرپذیری در نمایشنامههای تاریخی نویسندگان معاصر ایران و مصر را بررسی و نحوة رشد و توسعة این نوع ادبی را در آثار آنها مشخّص کرده است؛ سپس این حرکت را در دو کشور، تحلیل و بررسی کرده است؛ همچنین معرّفی تاریخچه و مهمترین نمایشنامههای تاریخی و مهمترین نویسندگان دو کشور در این نوع ادبی از دیگر اهداف نوشتار پیش رو است.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1058_ff63388cb0472086a70c1eb10db418d9.pdf
2019-05-22
103
122
10.22126/jccl.1970.1058
ادبیّات تطبیقی
نمایشنامه
نمایشنامهنویسی تاریخی
ادبیّات معاصر
ایران
مصر
علا
قبانی
ola.kabbani.az@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین، ایران
LEAD_AUTHOR
ناصر
محسنی نیا
n.mohseni1234@gmail.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قزوین، ایران
AUTHOR
آرینپور، یحیی (۱۳۸۲). از نیما تا روزگار ما (تاریخ ادب فارسی معاصر). جلد سوم. چاپ چهارم، تهران: زوار.
1
احدیان، پریسا (۱۳۹۶). شب سعید نفیسی برگزار شد. مجلّۀ بخارا، (۲۹۳)، ۱۶.
2
اسکویی، مصطفی (۱۳۷۸). سیری درتاریخ تئاتر ایران. تهران: آناهیتا اسکویی.
3
بزرگمهر، شیرین (۱۳۷۹). تأثیر ترجمة متون نمایشی بر تئاتر ایران. تهران: تبیان.
4
بلبل، فرحان (۲۰۰۰). مراجعات فی المسرح العربی. دمشق: إتّحاد الکتّاب العرب.
5
ترجانیزاده، احمد (1370). تاریخ ادبیّات عرب. چاپ دوم، تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی تبریز.
6
تقوی، رسول (1382). نمایش در ادب معاصر عرب. تهران: نمایش.
7
تلاوی، محمد نجیب؛عمر الدقاق و مراد عبد الرحمن المبروک (1997). ملامح النّثر الحدیث وفنونه. الطّبعة الأولی، بیروت: دار الأوضاعی للطّبعة والنّشر والتّوزیع.
8
جنّتی عطایی، ابوالقاسم (۱۳۳۳). بنیاد نمایش در ایران. تهران: ابنسینا.
9
الحکیم، توفیق (1978). الملک أودیب. بیروت: دار الکتاب اللّبنانی.
10
حسن، سامی منیر (1979). المسرح المصری بعد الحرب العالمیّة الثّانیة. القاهرة: الهیئة المصریّة العامّة للکتاب.
11
الخفاجی، عبد المنعم (بیتا). دراسات فی الأدب العربی الحدیث ومدارسه. الطّبعة الثّانیه، بیروت: دار الجیل.
12
الدّسوقی، عمر (بیتا). المسرحیة نشأتها وتاریخها وأصولها. الطّبعة الخامسة، القاهرة: دار الفکر العربی.
13
شهبازی، آرزو؛ مریم حسینی و عسگر عسگری حسنکلو (۱۳۹۳). نقد ساختگرایی تکوینی رمان همسایهها اثر احمد محمود. فصلنامة تخصّصی مطالعات داستانی، 2 (۷)، 66-90.
14
ضیف، شوقی (بیتا). الأدب العربی المعاصر فی مصر. مصر: دار المعارف.
15
طالبی، فرامرز (۱۳۸۰). زندگی و آثار نمایشی گریگور یقیکیان. تهران: مؤسّسة فرهنگی هنری آرینخو: انوشه.
16
--------- (۱۳۶۹). نمایشنامههای ملهم از شاهنامه. فصلنامة تئاتر، (۱۱ و ۱۲)، ۱۵۰-۱۰۷.
17
عسگری حسنکلو، عسگر (۱۳۸6-۱۳۸7). سیر نظریّههای نقد جامعهشناخی ادبیّات. نشریة ادبپژوهی، ۱ (۴)، ۶۴-۴۳.
18
عیسی، یحیی سلیم (۲۰۱۴). المسرحیة التّاریخیّة العربیّة وحملة صلاح الدّین الأیّوبی على بیت المقدس، مجلّة الجامعة الإسلامیّة للبحوث الإنسانیّة، ۲۲ (1)، 221-246.
19
قاسمی، ناصر (۲۰۱۳). اطلالة نقدیّة علی نشأة المسرحیّة التّاریخیّة فی إیران. اضاءات نقدیة، ۳ (۱۰)، 155-169.
20
--------- و ندا رسولی (۲۰۱۱). مقارنة المسرحیّة التّاریخیّة بین إیران وسوریا. مجلّةاللّغة العربیّة وآدابها، ۷ (۱۳)، 89-103.
21
کمال شهرزاد، رضا (1388). نمایشنامهها تاریخی. تهران: قطره.
22
محبک، أحمد زیاد (۱۹۸۹). المسرحیّة التّاریخیة فی الأدب المعاصر العربی. دمشق: دار طلاس.
23
ملکپور، جمشید (۱۳۶۳). ادبیّات نمایشی در ایران. جلد دوم، تهران: توس.
24
مندور، محمّد (بیتا). المسرح المصری المعاصر. القاهرة: دار الهیئة.
25
میرانصاری، علی (۱۳۸۶). نمایشنامههای میرزادة عشقی. تهران: طهوری.
26
میرعابدینی، حسن (۱۳۸۷). سیر تحوّل ادبیّات داستانی و نمایشی از آغاز تا ۱۳۲۰. تهران: نشر فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
27
نجم، محمّد یوسف (1956). المسرحیّة فی الأدب العربی الحدیث. بیروت: دار الثّقافة.
28
هیکل، احمد (1970). الأدب القصصی والمسرحی فی مصر. الطّبعة الثّانیة، القاهرة: دار المعارف.
29
ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم عرفانی کنایه در ترجمه عربی عمر شبلی از دیوان حافظ براساس نظریّه آنتوان برمن
حافظ شیرازی از شاعران ایرانزمین است که شهرتش را باید در سرودن غزلیات او جستجو کرد. وی بهدلیل احاطة کمنظیر بر فنون بلاغی، غزلیات خود را بهزیبایی و هنرمندانه، بدین آرایهها مزیّن کرده است. شهرت حافظ، همة عالم، حتّی جهان عرب را درنوردیده است. ادیبان عرب از اوایل قرن بیستم به پژوهش پیرامون حافظ پرداختند و اوّلین گام در این زمینه را ابراهیم شواربی - مترجم و نویسندة مصری - برداشت. تاکنون بیش از سی ترجمه از دیوان وی به زبان عربی انجام پذیرفته است. ازجمله مشهورترین مترجمان عربزبان اشعار حافظ، عمر شبلی، نویسنده و شاعر معاصر لبنانی که دیوان او را در چهار جلد به نظم عربی برگرداند. نوشتار پیش رو، بر آن است تا به شیوة تطبیقی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، ترجمه عربی شبلی از کنایههای دیوان حافظ را براساس نظریّة آنتوان برمن، نقد و بررسی کند. برآیند پژوهش نشان میدهد که عمر شبلی با توجّه به اینکه نزدیک به بیست سال از عمر خود را در ایران سپری کرده، امّا به بسیاری از مفاهیم کنایی اشعار حافظ پی نبرده است؛ درنتیجه در انتقال مفاهیم عالی غزلیات حافظ به مخاطب عربی، چندان موفّق نبوده است.
https://jccl.razi.ac.ir/article_1052_f0d8ca9afcde9665225846a8a4dbb043.pdf
2019-05-22
123
141
10.22126/jccl.1970.1052
ادبیّات تطبیقی
حافظ
عمر شبلی
کنایه
ترجمه
بهروز
قربان زاده
b.ghorbanzadeh@umz.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
LEAD_AUTHOR
شهرام
احمدی
sh.ahmadi@umz.ac.ir
2
استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
AUTHOR
افضلی، علی و عطیه یوسفی(1395). نقد و بررسی ترجمة عربی گلستان سعدی براساس نظریّة آنتوان برمن (مطالعة موردی کتاب الجُلستان الفارسی اثر جبرائیل المخلّع). پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیّات عربی، 6 (14)، 61-84.
1
اقبالی، عباس (1388).گامی در راه ترجمة شعر کلاسیک عربی. تهران: علمی و فرهنگی.
2
انوشه، حسن و همکاران (1386). دانشنامة ادب فارسی: ادب فارسی در جهان عرب. چاپ اوّل، تهران: سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
ﺗﻴﻤﻮری، منیژه (1392). ﺗﻠﻘﻲ اﻟﺸّﻮارﺑﻲ ﻋﻦ أﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ اﻟﺸﻴﺮازی. پایاننامة کارشناسی ارشد. استاد راهنما: فضلالله میرقادری، دانشگاه شیراز.
4
حمیدیان، سعید (1392).شرح شوق. چاپ دوم، تهران: قطره.
5
خرّمشاهی، بهاءالدّین (1372).حافظنامه. چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
6
رویدادهای فرهنگی لبنان (1386). رایزنی جمهوری اسلامی ایران - بیروت، شمارة 15.
7
زینیوند، تورج و عطا الماسی (1391). گزارشی از حافظپژوهی در ادب عربی. کاوشنامة ادبیّات تطبیقی، 2 (6)، 45-59.
8
سجادی، صادق و علی بهرامیان (1379).دیوان حافظ. چاپ اوّل، تهران: فکر روز.
9
ستارزاده، عصمت (1362).شرح سودی بر حافظ. جلد 1. چاپ چهارم، ارومیه: انزلی.
10
سیفی، محمد و نجمه فتحعلیزاده (1394). دشواریهای ترجمه زبان عرفانی. پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیّات عربی، 5 (13)، 35-63.
11
شبلی، عمر (2006).حافظ الشیرازی بالعربیة شعراً. المجلّد الأوّل. الطبعة الأولی، بیروت: منشورات اتّحاد الکتّاب اللّبنانیین.
12
------ (2008).حافظ الشیرازی بالعربیة شعراً. المجلّد الثّانی. الطبعة الأولی، بیروت: دار الطّلیعة.
13
------ (2010).حافظ الشیرازی بالعربیة شعراً. المجلّد الثّالث. بیروت: دار الطّلیعة.
14
------ (2012).حافظ الشیرازی بالعربیة شعراً. المجلّد الرّابع. بیروت: دار الطّلیعة.
15
شمسآبادی، حسین (1380).تئوری ترجمه و ترجمة کاربردی. چاپ اوّل، تهران: نشر چاپار.
16
الشّواربی، ابراهیم (2005).أغانی شیراز. جزءان. القاهرة: المجلس الأعلی للثّقافة.
17
الصّاوی، صلاح (1367).دیوان العشق. الطّبعة الأولی، طهران: الرّجاء.
18
صفا، ذبیحالله (1369).تاریخ ادبیّات ایران. تهران: فردوس.
19
صلحجو، علی (1393).نظریّههای ترجمه در عصر حاضر. چاپ دوم، تهران: هرمس.
20
طویلی، أحمد (2006).حافظ شاعر العشق والعرفان. تونس: مطبعة علامات.
21
عبود، عبده؛ ماجدة حمود وغسّان السّیّد (2001).الأدب المقارن مدخلات نظریّة ونصوص ودراسات تطبیقیّة. الطّبعة الأولی، دمشق: جامعة دمشق.
22
عزیزی، محمّدرضا (1393). نقد و بررسی ترجمة غزلیات حافظ به زبان عربی. مجلّة زبان و ادبیّات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، 6 (11)، 11-30.
23
قربانزاده، بهروز (2011).عمر الخیام بین آثار الدّارسین العرب. الطّبعة الأولی، بیروت: دار الإرشاد.
24
کاشانی، عبدالرزاق (1381).اصطلاحات الصوفیة صحّحه وقدّم له وعلّق علیه مجید هادیزاده. تهران: نشر حکمت.
25
مهدیپور، فاطمه (1389). نظری بر روند پیدایش نظریّههای ترجمه و بررسی سیستم تحریف متن ازنظر آنتوان برمن. کتاب ماه ادبیّات، 4 (41)، 57-63.
26
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و نظر
معرّفی و نقد کتاب، نقدِ نقد، ترجمه (از عربی به فارسی)، گزارش، گفتوگو و...
https://jccl.razi.ac.ir/article_1117_2febbdaecc5c86a18c915882d60d04d9.pdf
2019-05-22
143
153
10.22126/jccl.1970.1117
نقد
ترجمه
گزارش
تورج
زینی وند
t_zinivand56@yahoo.com
1
استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
AUTHOR
· قرآن کریم
1
پرتو علوی، عبدالعلی (1369). بانگ جرس. چاپ چهارم، تهران: خوارزمی.
2
حافظ، شمسالدّین محمّد (1368). دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ پنجم، تهران: صفی علیشاه.
3
------------------- (1388). دیوان حافظ. براساس نسخة محمّد قزوینی و قاسم غنی. چاپ هفتم، تهران: طلایه.
4
خطیب رهبر، خلیل (1369). غزلیات حافظ. تهران: صفی علیشاه.
5
دامادی، سیّد محمّد (1379). مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی. تهران: دانشگاه تهران.
6
زرّینکوب، عبدالحسین (1387). از کوچة رندان. چاپ هجدهم، تهران: سخن.
7
سپهر (عربزاده)، فرشته (1368). صراحی می ناب. چاپ اوّل، تهران: امیرکبیر.
8
علوی مقدم، محمد، (1389). بهرۀ حافظ از آیات قرآن. حافظ، (7)، 63-69.
9