@article { author = {احمدی, محمدرضا and بروینی, خلیل and روشنفکر, کبری and نظری منظم, هادی}, title = {کاربست تصوّف در مسائل اجتماعی با تکّیه بر اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی و محمد عفیفی مطر}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {7}, number = {28}, pages = {1-22}, year = {2018}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {تصوّف از دیرباز وارد شعر فارسی و عربی شده است و شاعران نیز بر اساس تجربة شعری خود خوانش خاصی از این پدیده داشته‌اند. عوامل اجتماعی و شرایط سیاسی نیز بیشترین تأثیر را در کاربست تصوف در شعر دارد. این پژوهش می­کوشد با استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی و تطبیقی مبتنی بر بررسی شباهت­ها و تفاوت­ها، چگونگی استفاده از تصوف در شعر عفیفی مطر و شفیعی کدکنی را در قالب مسائل اجتماعی و سیاسی نشان دهد. از جمله نتایج پژوهش، این است که شاعر ایرانی از شخصیّت­های صوفی استفاده کرده است که در طول تاریخ به انقلابی بودن و گرایش­های اجتماعی شهره بوده‌اند؛ کسانی که در راه نیل به اهداف خود نیز به شهادت رسیدند. مطر نیز ضمن استفاده از این مسئله، نوعی تغییر در شخصیّت­های صوفی ایجاد کرده، مبارزان معترض در برابر حکام زورگو و ستمکار هستند. همچنین این دو شاعر در مسئله ایستادگی در برابر نظام حاکم به هم می‌رسند و در اشعار صوفیانه خود در پی ارزش­هایی مانند آزادی و انسانیت هستند. اما مهمترین نتیجة این پژوهش، این است که عفیفی و شفیعی به تصوّف و مسائل مربوط به آن اهمیّت می‌دهند و آن را با مسائل اجتماعی؛ مانند گرسنگی و عقب‌ماندگی ملّت­های مصر و ایران در هم می‌آمیزند تا مردم را در برابر حاکمان آگاه سازند.  }, keywords = {ادبیات تطبیقی,تصوّف,جامعه­شناسی,شعر معاصر عربی و فارسی,محمد عفیفی مطر,محمدرضا شفیعی کدکنی}, title_fa = {الصوفیة وتوظیفها فی القضایا الاجتماعیة فی أشعار محمدرضا شفیعی کدکنی و محمد عفیفی مطر (دراسة مقارنة)}, abstract_fa = {إن الصوفیة قد دخلت  الأدبین العربی والفارسی منذ القدم والشعراء کان لهم قراءة خاصّة عنها حسب تجربتهم الشعریة والعصر الذی عاشوا فیه. فالمؤثرات الاجتماعیة والظروف السیاسیة کان لهما أکبر تأثیر على توظیف التصوف من قبل الشعراء. واستمرّت هذه المسیرة حتی وصلت إلی العصر الحدیث الذی تشهد فیه عودة إلی المفاهیم الصوفیة فی شعر هذا العصر. والصوفیة من أهمّ التیارات فی الشعرین العربی والفارسی المعاصرَین. ویحاول هذا البحث إبراز کیفیة توظیف «شفیعی کدکنی» والشاعر المصری «عفیفی مطر» الصوفیة فی أغراضهما السیاسیة والاجتماعیة معتمداً علی المنهج الوصفی-التحلیلی والمنهج المقارن القائل بدراسة التشابهات والاشتراکات. ومن أبرز النتائج أنّ شفیعی کدکنی قد وظّف شخصیات صوفیة قد اشتهروا علی مدی التاریخ بثوریتهم ونزعاتهم الإجتماعیة واستشهدوا فی سبیل غایاتهم کالحلاج، کما أنّ الشاعر المصری قد وظّف مثل هذه الشخصیات إلا أنه قد أحدث تحویرا فیها.و قد استخدم عفیفی النفّری بوصفه صوفیاً لم یکن ثوریاً واستحضره فی شعره کمحتجٍ أمام الحکّام. کما أن الشاعرَین یلتقیان فی قضیة الصمود أمام نظام السلطة باحثَین عن غایة واحدة فی شعرهما الصوفی ألا وهی الحریة والإنسانیة. أما أهمّ نتیجة لهذا البحث فهو أنّ الشاعرین یحتفیان بالصوفیة وقضایاها ویمزجانها بالقضایا الاجتماعیة کالجوع وتخلف الشعبین المصری والإیرانی وذلک لتوعیتهم أمام الحکام.  }, keywords_fa = {الأدب المقارن,التصوّف,علم الاجتماع,الشعر العربی و الفارسی المعاصرین,محمد عفیفی مطر,محمدرضا شفیعی کدکنی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_857.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_857_2fa449381fa060aed36e12adbb499e79.pdf} }