@article { author = {}, title = {دراسة وصفیة – نقدیة فی ماهیّةالأدب المقارن}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {1-21}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {لم یتفق الباحثون فی مجال الأدب المقارن علی تعریفه و تحدید ماهیته و اصوله ومبانیه و مهامه(وظائفه) ومجالاته الدراسیة ومناهجه. وجود ثلاثة مذاهب فی الأدب المقارن (المذهب الفرنسی، المذهب الأمریکی، المذهب الروسی) تدل دلالة واضحة علی عدم وضوح معالم هذا الفرع و تعریفه وماهیته. نظراً لطبیعة معرفة کل علم سنطرق إلی ثلاثة قضایا؛ هی الموضوع و الغایة والمنهج لتعریف بهذا النوع من الأدب. و نطرق علاوة علی ذلک إلی علاقة الأدب المقارنة بالنقد الجدید، و التناصیة والنظریة الأدبیة حتّی نعترف علی مکانة هذا العلم بین سائر العلوم.  }, keywords = {الکلمات الدّلیلیة: الأدب المقارن,المذهب الفرنسی,المذهب الأمریکی,النقد الأدبی,الماهیة}, title_fa = {درآمدی توصیفی-تحلیلی برچیستی و ماهیّت ادبیّات تطبیقی}, abstract_fa = {در تعریف و تبیین چیستی ادبیّات تطبیقی، اصول و مبانی آن، کارکردها و حوزه‌های مطالعاتی، روش‌ها و رویکردهای آن و ... میان پژوهشگران، اتفاق نظر وجود ندارد. وجود مکاتب سه گانه در ادبیات تطبیقی (فرانسوی، آمریکایی، روسی) نشانه‌ای بر  عدم تبیین در تعریف و ماهیّت این حوزه­ی معرفتی می‌باشد. در این مقاله با توجّه به این اصل فلسفی (روش شناختی در علم ونیاز به شناخت هر دانش) به تحلیل سه مسأله؛ موضوع، غایت و روش این معرفت از معارف بشری پرداخته می‌شود. علاوه بر این، نسبت ادبیّات تطبیقی با نقد جدید، بنیامتنیّت، نظریه ادبی ... نیز پرداخته خواهد شد تا مشخص شود که هویّت و جایگاه این دانش در میان دیگر دانش‌ها چیست؟    }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: ادبیّات تطبیقی,مکتب فرانسوی,مکتب امریکایی,نقد ادبی,ماهیّت}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_147.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_147_7e89993c6c2925d2b1f93606b3f35ed4.pdf} } @article { author = {}, title = {تجلّیات العقلانیة للفُرس فی «شهنامة» و «المصادر العربیة»}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {23-51}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {الملخّص الرؤیة العقلیة تجری فی شهنامة برمّتها جریان الدم فی العروق حیث یذکر الفردوسی، الأوصاف الحمیدة و نتائجها المبارکة فی ربوع شهنامة کما یذمّ الصّفاف الذّمیمة و الرذائل الخلقیة و تجعل العقل أفضل میزان و معیار لتقییم الأخلاق- موقف فردوسی من العقلانیة جعله یرتقی بشأنها إلی درجة تقدّم ذکرها علی أمور أخری، ثمّ أنّ فردوسی حیث یشید بالعقلانیة لا یقیدها بشرط أوقید. نجد فی شهنامة المزید من الأقوال الحکیمة التی أوردها فردوسی نقلاً عن حکماء الفرس. و لو قمنا برحلة فی رحاب النصوص العربیة لوجدنا فیها کمینة هائلة من النصائح و الحکم لایستهان بها و ثّمة قرائن قاطعة تؤید و تصدّق انتساب هذه الکمات الحکیمة إلی الحکماء من الإیرانیین القُدامی.  }, keywords = {الکلمات الدّلیلیة: فردوسی,شهنامة,العقل,العقلانیة,ثقافة ایران القدیمة,المصادر العربیة,الأدب المقارن}, title_fa = {جلوه‌های خردورزی ایرانیان باستان در شاهنامه و منابع عربی}, abstract_fa = {خردگرایی از اندیشه­های بنیادین فرهنگ ایرانی است، زیرا این فرهنگ، سعادت و رستگاری آدمی را در استخدام خرد می­داند. از این دیدگاه خرد بزرگترین موهبت الهی و مهم ترین ابزار برای مبارزه با دیوهایی است که در درون آدمی به صورت صفات ناپسند چون حرص، خشم، حسد و...فرو خفته­اند. این بینش از آغاز تا پایان، چون خون در پیکر شاهنامه جاری است. فردوسی در جای جای شاهنامه صفات نیک و آثار پر برکت آن را بر می­شمارد و در ستایش امور پسندیده و نکوهش امور ناپسند، خرد را معیار قرار داده، آن را چون ترازو ملاک سنجش می­داند. این جهان بینی، موجب شده است که فردوسی ستایش خرد را مقدم بر ستایش پیامبر بیاورد و برخلاف دیگر ستایش گرانِ دانش، قید و شرطی برای ستایش دانش نیاورد. در شاهنامه، سخنان حکیمانه­ی بسیاری دیده می­شود که فردوسی آنها را از خردمند، مرد خرد، خردمند ایران و... نقل کرده است، تأمل در منابع عربی که آکنده از اقوال حکیمانه ایرانیان است، نشان می دهد بسیاری از این خردمندان، حکیمان ایرانی چون بزرگمهر و انوشروان هستند.  }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: فردوسی,شاهنامه,خرد و خردورزی,فرهنگ باستانی ایران,منابع عربی,ادبیّات تطبیقی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_148.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_148_500bce9c377de2874be589538671fe5a.pdf} } @article { author = {}, title = {الحبّ و السکر فی شعر ابن الفارض المصری و الحافظ الشیرازی}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {51-82}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {ابن فارض و حافظ، فی الثقافات من مصر و إیران لدیهما نفس الموقف، الظروف السیاسیة و الاجتماعیة و الثقافیة من الحیاة بهما کماکان، انهما مالتا إلی طریق الحب و السکر و أیضا الی وحدة الوجود من أفکار ابن العربی، هماسعیا الاستعراض فی الفرد و المجتمع و لدیهما طریقة من اللوم، و ... هذا التعاطف، أعقب تبادل الأفکار بین الحافظ و ابن الفارض فی الأبعاد الفکریة و الأدبیة. بما فی ذلک، و کما هو واضح من الأدلة: ابن الفارض و الحافظ بنیا نظرتهما العالمیة و الروحانیة و سلوکهما الاجتماعی و الفردی علی أساس الحب. و تکلموا من شرب المدامة. بحیث، فی اعتقادهم، الحبّ – عموماً أو علی وجه التحدید – من اهمّ قضیة فی الأنطولوجیا، الأصل و الایمان بالآخرة و علم الانسان و أکبر حافز لکمال البشری، هکذا فی هذه الورقة، نحن مع مقدمة عن أسباب الألفة الحافظ مع ابن فارض، نستعرض مشاهدتهما الحقیقة حول الحبّ و السکر، و أصل الحبّ الحسّی و المیتافیزیقی، و الصّفات و القوانین من الحبّ، صعوبات الحبّ و عوامله، قیمة الحبّ، و الإدعاء الحبّ، و علامات الحبّ، و درجات الحبّ، و نسبة بین العقل و الحبّ، و صفات المحب (بما فی ذلک السکر) – علی طریق وصفی و مقارن.  }, keywords = {الکمات الدّلیلیة: ابن الفارض,حافظ,الحبّ,حالة سکر,التصوف,العرفان,الأدب المقارن}, title_fa = {عشق و مستی در شعر ابن فارض و حافظ}, abstract_fa = {ابن­فارض و حافظ در فرهنگ مصر و ایران جایگاهی مشابه دارند. ویژگی‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی روزگارشان همانند بوده است. هر دو به مشرب عشق ومستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌ِوجودی ابن عربی متمایل بودند. در نقد فرد و اجتماع کوشیده و شیوه‌ای ملامتی داشته‌اند و.... این همدلی‌ها، همزبانی حافظ با ابن فارض را در ابعاد فکری-ادبی به دنبال داشته است.  ازجمله، چنان که از قراین برمی‌آید ابن فارض و حافظ، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خود را بر شالوده‌ی عشق بنانهاده­­ و از شُرب مدام سخن گفته‌اند به‌گونه‌ای که در باور آن‌ها عشق– عموماً یا خصوصاً- مهم‌ترین موضوع هستی‌شناسی، مبدأ و معادشناسی، انسان‌شناسی و بزرگ‌ترین انگیزه برای تعالی آدمی است. در مقاله‌ی حاضر با مقدمه‌ای درباره‌ی اسباب آشنایی حافظ با ابن فارض، دیدگاه آن‌ها را درباره‌ی حقیقت عشق ومستی، منشأ حسی و ماورائی عشق، اوصاف و اقتضاهای عشق، دشواری‌های طریق عشق و اسباب آن، ارزش عشق، ادعای عاشقی، نشانه‌های عشق، مراتب عشق، نسبت عقل و عشق، ویژگی‌های عاشق (ازجمله: مستی)، با روش توصیفی- تطبیقی بررسی کرده‌ایم.  }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: ابن فارض,حافظ,عشق,مستی,عرفان,ادبیّات تطبیقی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_149.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_149_1a9a1bc584fd013c97b2a93707e7de93.pdf} } @article { author = {}, title = {دراسة مقارنة بین الأودیة السبعة للعرفان و قصّة یوسف الصدیق(ع) و قصّة الشیخ صنعان}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {83-103}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {جاءت قصّة «شیخ صنعان» فی کتاب «مقامات الطیور» لقصة فرعیة أو قصّة داخل قصة و هذا نموذج من النماذج التی تدّل علی التجاه العطار نحو سرد القصص أسلوب إیراد قصّة داخل أخری- ثّم قصة «شیخ صنعان» تُرینا أسلوب القصّ باسلوب الغلط بین شخصیات إنسانیة أوحیوانیة لدی العطار فی کتابه «منطق الطیر» کما أنّ هذه القصة تُعبر إعادة و تکرار لِمضمون قصة «الأودیة السبعة للسیر و السلوک لغة مختلفة و أدب متفاوت. ثمة صلات واضحة بین قصة الشیخ صنعان و قصة یوسف الصدیق(ع) فی القرآن الکریم شکلاً أو مضموتاً. کما تمثّل القصة رحلة العطار فی المنازل السبعة الخطرة للحب أیضاً. فهی تؤید بشکل أو آخر لغة العطار الرزیة فی حقل قصص الطیور. أما هذا البحث فإنه یری إلی تسلیط الأضواء علی الروابط التی تربط بین قصة الجیغ صنعان و القران الکریم من جهة قصّة إلطیور و الأودیة السبعة أو الأسفار السبعة للعروج الروحانی من جهة أخری و ذلک علی الأسس النظریة فی الأدب المقارن.  }, keywords = {الکلمات الدّلیلیة: القرآن الکریم,العطار,منطق الطیر,الشیخ صنعان,الأودیة السبعة الأدب المقارن}, title_fa = {تحلیل تطبیقی هفت وادی عرفان با سوره‌ی حضرت یوسف و داستان شیخ صنعان}, abstract_fa = {در کتاب مقامات الطیور، داستان شیخ صنعان، شاخه ای فرعی یا داستانی در میان داستان است که ضمن بیان توجّه عطار به شیوه­ی داستان در داستان؛ پیوندی از داستان مثال با قهرمان های انسانی و تمثیل با شخصیّت های حیوانی  را در کل منطق الطیر به نمایش می گذارد. از دیگر سوی، در محتوا، همان محتوای بخش پرندگان، یعنی هفت وادی سیر و سلوک را به دیگر زبان نقل می کند. این داستان؛ یعنی شیخ صنعان (صنعا، سمعان) پیوندهای ویژه­ای (در ظاهر و باطن) با سوره­ی مبارکه­ی یوسف(ع) دارد و نیز، سفر جان و تن شیخ پیر بغداد را در هفت منزل خطرناک عشق به نمایش می گذارد تا تأییدی بر سخن رمزی عطار در بخش داستان پرندگان باشد. این پژوهش، برآن است تا بر اساس مبانی نظری ادبیات تطبیقی، پیوند دو سویه­ی داستان شیخ صنعان با قرآن (داستان حضرت یوسف) و داستان پرندگان و هفت وادی یا هفت خان عروج روحانی را نشان دهد.    }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: قرآن,تصوف,عرفان,عطار,منطق الطیر,شیخ صنعان,هفت وادی,ادبیّات تطبیقی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_150.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_150_e797b9bc69e59597eac81db1ecdb54c3.pdf} } @article { author = {}, title = {قراءة مقارنة لمظاهر المقاومة فی شعر ایران و فلسطین المعاصر(دراسة فی شعر معین بسیسو و قیصر امین پور نموذجاً)}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {105-125}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {تدرس هذه الدّراسة شعر الشاعرین لأناشید الصمود و المقاومة، فی أدب إیران و فلسطین؛ الأشعار التی تجسّد الوجوه  الدامیة لمدن الشاعرین المدمّرة فی معمعة الحرب و هجوم الـمعتدین.فقد حاول الباحثان فی هذا المقال دراسة شعری«الصوت ما یزال» لمعین بسیسو و «شعری برای جنگ»لقیصر أمین بور باستخدام منهج توصیفیّ – مقارن. تطرّق الشّاعران فی هذین الشّعرین، إلی وصف المدن فی زمن الحرب و یظهران صورتین مختلفتین عن الشعب فی مواجهة الـمعتدین:إحداهما صورة الشعب الّذی ذاق الحربَ من أجل الدّفاع عن الوطن و القیم و إرتدی ثوب الاستشهاد الأحمر و الأخری صورة الشّعب الّذی غضَّ البصر عن أحداث الحرب الـمرّة و حاد عنها. ولأجل الوصول إلی الأغراض المذکورة لقد حاول الباحثان دراسة و مناقشة وجوه المشابهة و الافتراق فی القصیدتین من جهة الألفاظ و الموسیقی و الصور بالنظر إلی مبادیء المدرسة الواقعیة.    }, keywords = {الکلمات الدلیلیة: أدب المقاومة,الحرب,الواقعیة,معین بسیسو,قیصر امین پور,الأدب المقارن}, title_fa = {خوانش تطبیقی جلوه های پایداری در شعر معاصر ایران و فلسطین(مطالعه‌ی مورد پژوهانه: شعر معین بسیسو و قیصر امین پور)}, abstract_fa = {شعرمعین بسیسو و قیصر امین پور، تصویرگر چهره­ی خونین ویران شهرهای میهن این دو شاعر در بحبوحه­ی جنگ و هجوم متجاوزان است؛ نگارندگان در این جستار کوشیده اند تا با بکارگیری روشی توصیفی- تطبیقی، به بررسی و واکاوی دو چکامه ی «الصوت مایزال» از معین بسیسو و «شعری برای جنگ» از قیصر امین پور بپردازند؛ در این دو شعر، شاعران به توصیف شهرهای خود در زمان جنگ پرداخته و دو تصویر متفاوت از مردم میهن خویش را در رویارویی با متجاوزان پدیدار می سازند: یکی تصویر مردمی که به خاطر دفاع از مرز و بوم و ارزش های خویش، طعم جنگ را چشیده و جامه ی سرخ شهادت پوشیده­اند و دیگر تصویر مردمی که چشم بر رخدادهای تلخ و ناگوار جنگ فرو بسته و به کنج عزلت خویش خزیده­اند. در جستار حاضر، تلاش شده است تا با بهره گیری از مبانی مکتب واقع گرایی، مشابهت ها و تفاوت های دو چکامه ی مذکور با نظر به کلمات، موسیقی و تصاویر آن ها مورد بررسی، تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.  }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: ادبیات پایداری,جنگ,واقع گرایی,معین بسیسو,قیصر امین پور,ادبیّات تطبیقی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_151.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_151_b49c205237d46bbcf2bca883a0f5be41.pdf} } @article { author = {}, title = {دراسة مقارنة لأشعار الغدیریات الفارسیة و العربیة}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {127-154}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {الملخّص نظراً لأهمیّة حادثة  الغدیر الدینیة و التاریخیة من جهة و اهتمام الشعراء العرب و الفرس بهذه القضیة، و کثرة آثار الشعراء حول هذا الموضوع من جهة أخری، قرّرنا أن نهتم بمعالجة غدیریات الشاعرین الفارسی و العربی هما محمد حسین شهریار و بولس سلامة و استخراج وجوه التشابه و الافتراق الموجودة فی غدیریاتهما. والجدیر بالذکر أن تشابه هاتین الغدیریتین من ناحیة کیفیة معالجة الموضوع، و اتّجاه الشاعرین إلی هذه الحادثة التاریخیة و الرؤیة و التوصیفات الدقیقة و خلق التصاویر الشعریة، بجانب الافتراقات الفریدة و المتمّیزة من أهمّ نتایج هذا البحث. نظراً لأهمیة هذه القضیة فی التاریخ و الأدب، یبدو من الضروری أن نفهم کیفیة معالجة هذا الموضوع من جانب الشاعرین و مقارنة الغدیریات الفارسیة و العربیة بینهما.  }, keywords = {الکلمات الدّلیلة: الإمام علی(ع),الغدیریات,شهریار,بولس سلامة,الأدب المقارن}, title_fa = {بررسی تطبیقی غدیریه‌های فارسی و عربی(مطالعه مورد پژوهانه: غدیریه‌های شهریار و بولس سلامه)}, abstract_fa = {نظر به اهمیّت این واقعه­ی مهم دینی و تاریخی غدیر و اهتمام شاعران پارسی و عرب به این قضیه، و نیز با توجه به کثرت آثار شاعران در این موضوع، این مقاله به بررسی تطبیقی غدیریه های دو شاعر معروف ایرانی و عرب، یعنی محمد حسین شهریار و بولس سلامه، و استخراج نقاط تشابه و تفاوت موجود در غدیریه های آنان می­پردازد. شباهت این دو شعر از نظرنحوه پردازش موضوع و رویکرد ایشان به این قضیه تاریخی و نگاه ریزبینانه و توصیفات دقیق، و به کار گیری صنایع  بیانی و بدیعی، در کنار تفاوتهای منحصر به فرد، از عمده نتایج این تحقیق می باشد. با توجه به اهمیّت این مسأله در تاریخ و ادبیات، شیوه های مختلف پرداختن دو شاعر به این موضوع و مقایسه غدیریه های فارسی و عربی، نیز مورد تحلیل قرار گرفته است.  }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: امام علی علیه السلام,غدیریه,شهریار,بولس سلامه,ادبیّات تطبیقی}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_152.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_152_a16e624f2b07d687c1368f070c6161fa.pdf} } @article { author = {}, title = {دور الزّمان و المکان فی رثاء بغداد و قرطبة}, journal = {Research in Comparative Literature}, volume = {1}, number = {3}, pages = {155-179}, year = {2011}, publisher = {Razi University}, issn = {2676-6515}, eissn = {2676-6523}, doi = {}, abstract = {  روح الزمان فی هذا المقال؛ یعنی کیفیة و مستوی صدی الحزن فی رثاء بغداد و قرطبة و روح القوم؛ یعنی الجوّ العام للأوضاع الجغرافیة و الطّبیعیة للمنطقة. قد اثرت هاتان الظاهرتان علی قصاید الرثاء حیث أصبحت تمتاز مراثی بغداد عن قرطبة کما أنّ روح الزّمان الذّی یتناوّل مرحلة  قبل السّقوط و بعد السقوط یحمل طابعاً مشترکاً و هو أنّ الأمر قبل السّقوط یدور حول وصف جمالیات المدینة و بعد السّقوط، یتناوّل الحزن و وصف الدّمار الذّی أصابها.  }, keywords = {الکلمات الدّلیلیة: رثاء المدن,بغداد,قرطبة,سوسولوجیا الأدب,مادام دوستال}, title_fa = {«روح زمان» و «روح قومی» دررثای بغداد و قرطبه}, abstract_fa = {منظور از روح زمان در این پژوهش، بازتاب حزن در رثای بغداد و قرطبه و کیفیّت و کمیّت این انعکاس است و مراد از روح قومی، فضای غالب دینی و شرایط طبیعی و جغرافیایی حاکم بر منطقه می باشد. دو پدیده روح قومی و روح زمان بر رثای این دو شهر تأثیرگذار بوده و قصاید رثای آنها را از یکدیگر متمایز می نماید. با این وصف، روح زمان که با مقایسه اشعار قبل و بعد از سقوط هر یک از دو شهر مذکور درک می­شود، در رثای هر دو شهر تأثیری مشابه نیز دارد و آن عبارتست از این که قبل از سقوط به وصف زیبایی­ها و بعد از آن به بیان احساس اندوه و وصف ویرانی­ها می­پردازد.  }, keywords_fa = {واژگان کلیدی: رثای شهرها,بغداد,قرطبه,جامعه شناسی ادبیّات,مادام دوستال}, url = {https://jccl.razi.ac.ir/article_153.html}, eprint = {https://jccl.razi.ac.ir/article_153_9ce60f3256ce0d59a6948ee1dcf8483e.pdf} }