1استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد، ایران
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد، ایران
چکیده
از آنجا که به اعتقاد برخی، طنز، هنریترین شیوه انتقاد است، در جامعه و فضایی که بی عدالتی اجتماعی و سیاسی، خفقان، تزویر و دروغ، بر ذهن و زبان جامعه مسلّط می شود، زبان شاعر تیزبین از طنز بهعنوان هنریترین سلاح مبارزه با این مفاسد بهره می‌گیرد. نوشتار حاضر پژوهشی است که در آن نگارندگان کوشیدهاند پس از معرّفی مختصر طنز و انواع آن، شگردها و شیوه‌های گوناگون طنز در شعر دو شاعر معاصر ایران و عراق را بررسی نمایند. از آنجا که در بیان طنزآمیز، هدف مطلب گاهی در لفّافه قرار می گیرد و مخاطب در فهم آن با پیچیدگی مواجه میشود، اینگونه پژوهشها میتواند به شناخت لایه های درونی شعر شاعران از حیث معناشناختی، زبانشناختی و حتّی زیباشناختی یاری رساند و همچنین در شناخت ابعاد طنز در قلمرو شعر معاصر به مخاطب کمک کند؛ بنابراین، پس از توصیف و تحلیل نمونه‌هایی از آثار هر دو شاعر به این نتیجه می‌رسد که این دو شاعر با به‌کارگیری شیوه‌ها و شگردهایی خاص؛ همچون استفاده از تشبیه و تصویرآفرینی، استفاده از شخصیّت‌های غیر انسانی و غیره، از طنز بین سوژه‌های متن و پیام و معنی آن‌ها در بیان انتقادی اغراض خود بهره جسته‌اند.
A Comparative Approach to the Comic View in Nima Youshij
and Ahmad Matar's Poem
چکیده [English]
Since, according to some people, humor is the most artistic method of criticism, in the society and in a space where the social and political inerrancy, repression, trickery and lies dominate the mind and the language of society, the poet's language speaks of humor as the most artistic weapon to combat these corruptions. The present paper is a study in which the writers, after a brief introduction of satire and its variants, have tried to examine the various techniques and the methods of satire in the poems of contemporary Iranian and Iraqi poets. Since in the humorous statement, the purpose of the article is sometimes wrapped up and the audience find it complex, such studies can semantically identify the inner layers of poems, the cognitive and even aesthetic language, as well as helping to the audience to understand the dimensions of satire in the context of contemporary poems, so after describing and analyzing examples of the works of both poets, it is concluded that these two poets, use the certain techniques such as : The use of simulation and imaging, the use of inhuman personification, etc., the humor between the subjects of the text and the message and its meaning have been used in their latent criticism.
کلیدواژه‌ها [English]
Comparative Literature, Comic Poetry, Contemporary Arabic and Persian Poem, Nima Youshij, Ahmad Matar
مراجع
الف: کتابها
1. بهزادی، حسین (1378)؛ طنز و طنزپردازی در ایران، تهران: صدوق.
2. حسن، عبدالرّحیم (1992)؛ مظاهر صاخبه یسیر فیها رجل واحد، لندن: مجلّة العالم.
3. حقوقی، محمد (1391)؛ شعر زمان ما (5)، چاپ نهم، تهران: نگاه.
4. داد، سیما (1387)؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
5. الزّیّات، أحمد حسن (1429)؛ المعجم الوسیط، تهران: الصّادق للطّباعة والنّشر.
6. سلیمان، عبد المنعم محمّد فارس (2005)؛ مظاهر التّناص الدّینی فی شعر أحمد مطر، اشزاف: یحیی عبدالرووف جبر، نابلس: جامعة النّجاج الوطنیّة.
7. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1385)؛ این کیمیای هستی (مجموعه مقاله‌ها و یادداشت‌ها)، به کوشش ولی‌الله درودیان، چاپ سوم، تبریز: آیدین.
8. شمیسا، سیروس (1389)؛ انواع ادبی، چاپ چهارم، تهران: میترا.
9. غنیم، کمال أحمد محمّد (2004)؛ عناصر الابداع الفنّی فی شعر أحمد مطر، قم: منشورات ناظرین.
10. فولادی، علیرضا (1386)؛ طنز در زبان عرفان، چاپ اوّل، تهران: فراگفت.
11. مجابی، جواد (1383)؛ آینة بامداد (طنز و حماسه در آثار شاملو)، چاپ دوم، تهران: نشر دیگر.
12. مطر، احمد (2001)؛ الأعمال الشّعریة الکاملة، الطّبعة الثّانیة، لندن: دار المحبین.
13. معین، محمّد (1382)؛ فرهنگ فارسی معین، چاپ اوّل، تهران: سیگل.
14. نیکوبخت، ناصر (1380)؛ هجو در شعر فارسی، چاپ اوّل، تهران: دانشگاه تهران.
15. یوشیج، نیما (1389)؛ مجموعة کامل اشعار نیما یوشیج، گردآوری و تدوین سیروس طاهباز، تهران: نگاه.
ب: مجلاّت
1. سعدونزاده، جواد (1388)؛ «مظاهر الأدب المقاومة فی شعر أحمد مطر»، مجله ادبیّات پایداری کرمان، شمارة اول، صص 51-63.
2. شریفی، شهلا و سریرا کرامتی یزدی (1388)؛ «بررسی طنز منثور در برخی از مطبوعات رسمی طنز کشور»، مجلّة زبان و ادب پارسی، شمارة چهل و دوم، صص 109-131.
ابتدای صفحه