• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • اعضای مشورتی هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • العربیة
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter Telegram
کاوش نامه ادبیات تطبیقی
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 8 (1397)
دوره دوره 7 (1396)
دوره دوره 6 (1395)
دوره دوره 5 (1394)
دوره دوره 4 (1393)
دوره دوره 3 (1392)
دوره دوره 2 (1391)
شماره شماره 8
شماره شماره 7
شماره شماره 6
شماره شماره 5
دوره دوره 1 (1390)
. (1393). بررسی کارکرد هجو در شعر حطیئه و انوری. کاوش نامه ادبیات تطبیقی, 2(8), 139-154.
. "بررسی کارکرد هجو در شعر حطیئه و انوری". کاوش نامه ادبیات تطبیقی, 2, 8, 1393, 139-154.
. (1393). 'بررسی کارکرد هجو در شعر حطیئه و انوری', کاوش نامه ادبیات تطبیقی, 2(8), pp. 139-154.
. بررسی کارکرد هجو در شعر حطیئه و انوری. کاوش نامه ادبیات تطبیقی, 1393; 2(8): 139-154.

بررسی کارکرد هجو در شعر حطیئه و انوری

مقاله 7، دوره 2، شماره 8، زمستان 1391، صفحه 139-154  XML اصل مقاله (707 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
چکیده
چکیده
یکی از انواع سنّتی رایج در ادبیّات منظوم غنایی، هجویه­سرایی است. این گونة ادبی، بخش قابل توجّهی از آثار شاعران پارسی و عرب را به خود اختصاص داده است و سهم مهمّی در ورود به دنیای ذهنی شعرا و شناختن اندیشه­ها، عواطف و رویکردهای آن­ها دارد؛ ضمن این­که می­تواند مخاطب را با شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران شاعر نیز آشنا کند. بر این اساس و با توجّه به همین اهمّیّت، پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از شیوة توصیفی- تحلیلی، بارزترین کارکردهای هجو و زمینه­های آن را در اشعار دو شاعر مهمّ هجویه­سرا بررسی کند و به پرنمودترین شباهت­های موضوعی شعر آن­ها از این منظر بپردازد. یکی از این دو شاعر، حطیئه شاعر پرآوازة عرب در عصر جاهلی است و دیگری انوری ابیوردی، شاعر بزرگ قرن ششم در ایران. بارزترین انگیزه­های هجویه­سرایی نزد این دو شاعر را، باید در زمینه­ها و عواطف شخصی جست و جو کرد؛ امّا دلایل انوری گاه اجتماعی­تر می­شوند. نقش نیاز­های مادّی در هجوسرایی هر دو شاعر تعیین­کننده است؛ امّا نداشتن اعتماد به نفس و احساس انزجار نسبت به دیگران، برای حطیئه اساسی­تر است. حطیئه اغلب صریح­تر، مفصّل­تر و بی­پرواتر هجو می­کند. هر دو شاعر از صور خیال مدد می­گیرند؛ امّا شعر انوری معمولاً تصویری­تر و به خصوص نمادین­تر است. انوری از عناصر طنزآفرین نیز بیشتر استفاده می­کند.
 
کلیدواژه‌ها
واژگان کلیدی: نقد تطبیقی؛ هجویه­سرایی؛ حطیئه؛ انوری
مراجع

کتابنامه

الف: کتاب­ها

1. ابن منظور (1999)؛ لسان العرب، الطّبعة الأولی، بیروت: دار إحیاء التّراث العربی.

2. الاصفهانی، أبوالفرج (1383/1963)؛ الأغانی، بقلم­ السّید محمّد عبدالقادر حاتم، بیروت: داراحیاء التّراث العربی.

3. انوری (1364)؛ دیوان اشعار، تصحیح: محمّد تقی مدرّس رضوی، 2 ج، چاپ دوّم، تهران: علمی و فرهنگی. 4. ---- (1337)؛ دیوان اشعار، به کوشش سعید نفیسی، تهران: مؤسّسة مطبوعاتی پیروز.

5. انوری، حسن (1387)؛ فرهنگ اعلام سخن، 3 ج، تهران: سخن.

6. حسین، طه (1981)؛ ­تاریخ­الأدب­العربی، العصر الجاهلی­والإسلامی، الطّبعة الرابعة، بیروت: دار العلم­ للملایین.

7. ------ (1974)؛ حدیث الأربعاء، الطبعة حادی عشر، القاهرة: دارالمعارف.

8. الحطیئه (1413/1993)؛ دیوان، شرح­ بروایة ابن ­السّکّیت: مفید محمّد قمیحة، بیروت: دارالکتب العلمیة.

9. ---- (1416/1996)؛ دیوان، شرح: عمر فاروق الطّباع، بیروت: شرکة دارالأرقم.

10. --- (1423/2003)؛ دیوان، شرح: حمدو طماس، الطّبعة الأولی، بیروت: دار المعرفة.

11. حلبی، علی اصغر (1364)؛ مقدّمه­ای بر طنز و شوخ­طبعی در ایران، تهران: پیک.

12. دهخدا، علی­اکبر (بی­تا)؛ لغت­نامة دهخدا، زیر نظر دکتر محمّد معین، مؤسّسة لغتنامه و دانشگاه تهران.

13. الرّافعی، مصطفی­صادق (1421/2000)؛ تاریخ­آداب العرب، 3 ج، الطّبعة الأولی، بیروت.

14. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1372)؛مفلس کیمیا فروش، تهران: سخن.

15. شمیسا، سیروس (1373)؛ انواع ادبی، چاپ دوّم، تهران: فردوس.

16. ---------- (1375)؛ سبک شناسی شعر، چاپ دوّم، تهران: فردوس.

17. ---------- (1376)، سیر غزل در شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: فردوس.

18. صفا، ذبیح ا... (1363)؛تاریخ ادبیّات ایران، چاپ ششم، تهران: فردوسی.

19. ضیف، شوقی (1119)؛ تاریخ­الأدب­العربی، العصرالإسلامی، الطّبعة السّابعة، القاهرة: دارالمعارف.

20. عزمی، سکّر (1419/1999)؛ معجم­الشّعراء فی­تاریخ ­الطّبری، الطّبعة الأولی، بیروت: المکتبة العصریّة.

21. عطوان، حسن (1997)؛ الشّعراء من­مخضرمی ­الدولتین، الأمویّة والعباسیّة، الطّبعة الثّالثة، بیروت: دار الجیل.

22. الفاخوری، تمیم ­محمود و مریم ­شبلی (1423/2003)؛ أعلام­الشّعر العربی، الطّبعة الأولی، بیروت: دارالمعرفة.

23. الفاخوری، حنا(1411/1991)؛ الموجز فی الأدب العربی وتاریخه، الأدب القدیم، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الجیل.

24. فرشیدورد، خسرو (1373)؛ دربارة ادبیّات و نقد ادبی،2 جلد، چاپ دوّم، تهران: امیرکبیر.

25. فروخ، عمر (1984)؛ تاریخ الأدب­العربی، الطّبعة الخامسة، ج 1، دار العلم.

26. فروزانفر، بدیع­الزّمان (1358)؛ سخن و سخنوران، چاپ سوّم، تهران: خوارزمی.

27. ناصیف، أمیل (1413/1992)؛ أروع ما قیل فی الهجاء. الطّبعة الأولی، بیروت: دارالجیل.

28. نیکوبخت، ناصر (1380)؛ هجو در شعر فارسی (نقد و بررسی شعر هجوی از آغاز تا عصر عبید)،چاپ اوّل، تهران: دانشگاه تهران و دانشگاه کاشان.

29. هدارة، محمّد مصطفی (1995)؛ الشّعر فی صدر الإسلام­والعصر الأموی، بیروت: دارالنّهضة.

ب: مجلّه­ها

30. پارسا، سیّد احمد و فرشاد مرادی (1387)؛ «مقایسة سبکی هجویات در دو دیوان خاقانی و متنبّی»، پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شمارة 58، صص 1-22.

31. صرفی، محمّد رضا (1388)؛ «ابن رومی و انوری در عرصة هجویه­سرایی»،نشریة ادبیّات تطبیقی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 1، شمارة 1، صص 63-85.

32. موسوی گرمارودی، سیّد علی (1385)؛ «طنز در قطعات انوری» نشریة ادبیّات و زبان­ها، نامة انجمن، شمارة 23، صص 23-30.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,257
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,836
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.