نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
الملخّص
نیّر التبریزی هو أحد أعلام الشعراء الایرانیین فی عهد قاجار الّذی اختصّ المزید من قصائده لأهل البیت (ع) خاصّة وقعة عاشوراء، له ثلاث قصائد عربیة إضافة إلی أشعاره الفارسیة والترکیة وتأثّر فی إنشادها بشعراء العرب وأسالیبهم تأثُّراً شدیداً، یمکن أن نشاهد سمات هذا التأثّر فی أربعة جداول: مطلع القصائد، وحدة أو تنوّع المواضیع، الجانب الإنشائی والاقتباسات والتضمینات والتلمیحات. هذا المقال یتطرق إلی تأثیر الأدب العربی فی القصائد العربیة لنیّر التبریزی فی الجوانب المذکورة مشیراً إلی المشابهات والمفارقات بینهما و فی النهایة یصل إلی أن نیّر قد تأثّر بشعراء العرب خاصّة الجاهلیین وأصحاب المعلّقات فی مطلع القصائد والجانب الإنشائی، لکنّه فیما یتصل بالموضوع قد تعدّی عن أسالیبهم وأتی قصائده بوحدة الموضوع خلافاً معهم، وتأثّر نیّر من بین شعراء العرب بالطغرائی الاصفهانی خاصة قصیدته المعروفة «لامیة العجم» و تأثیر هذه القصیدة فی قصیدته الثالثة الّتی تحمل عنوان «قصیدة عربیة فی مدیح مولانا صاحب الزمان أرواحنا فداه وفیها إشارة إلی وقعة صفین» واضح کل الوضوح حیث أنشده الشاعر علی نفس الوزن والقافیة فعُرف «بلامیة التّرک».
کلیدواژه‌ها [English]
کتابنامه
1. أبونواس، حسن بن هانی (1898)؛ دیوان، الطّبعة الأولی، القاهرة: المطبعة العمومیة بمصر.
2. امرئ القیس (2004)؛ دیوان، شرح مصطفی عبدالشافی، الطّبعة الخامسة، بیروت: دار الکتاب العلمی.
3. تبریزی، نیّر (1386)؛ دیوان، با مقدمه و تصحیح بهروز ثروتیان، چاپ سوّم، تهران: انتشارات بینالملل.
4. جعفریان، رسول (1366)؛ تاریخ سیاسی اسلام، قم: مؤسّسة در راه حق.
5. حارث بن حلّزه (1991)؛ دیوان، شرح إمیل بدیع یعقوب، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الکتاب العربی.
6. حسّان بن ثابت أنصاری، أبوالولید (1994)؛ دیوان، شرح عبدالله مهنّا، الطّبعة الثانیة، بیروت: دار الکتب العلمیة.
7. دامادی، محمّد (1371)؛ مضامین مشترک در ادب عربی و فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
8. دولتآبادی، عزیز (1377)؛ سخنوران آذربایجان، تبریز: انتشارات ستوده.
9. شاهد، امیر (1379)؛ ضربالمثلهای رایج در زبان عربی، (ترجمه و تحشیه فرائد الأدب)، چاپ دوّم، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.
10. شنفری، عمرو بن مالک (1991)؛ دیوان، شرح إمیل بدیع یعقوب، بیروت: دار الکتاب العربی.
11. شیخو، الأب لویس (1998)؛ المجانی الحدیثة، ج 3، قم: نشر ذوی القربی.
12. طرفة بن العبد (2002)؛ دیوان، تحقیق مهدی محمّد ناصرالدّین، الطبعة الثالثة، بیروت: دار الکتب العلمیة.
13. عسکری، أبوهلال (2003)؛ جمهرة الأمثال، تحقیق محمّد أبوالفضل، الطّبعة الأولی، بیروت: المکتبة العصریة.
14. عمرو بن کلثوم (1991)؛ دیوان، شرح امیل بدیع یعقوب، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الکتاب العربی.
15. فرزدق، غالب بن صعصعه (1987)؛ دیوان، شرح علی فاعور، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
16. میدانی، أبوالفضل (2003)؛ مجمع الأمثال، تحقیق دکتر قصی الحسین، الطّبعة الأولی، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
17. النّابغة الذّبیانی (1293)؛ دیوان، تحقیق محمّد أبوالفضل ابراهیم، الطّبعة الثانیة، القاهرة: دار المعارف.
)