چکیده
پژوهش حاضر سعی دارد که براساس مکتب آمریکایی با تکیه بر رویکرد نقد اجتماعی، به بررسی ویژگیهای شخصیّتی لیلی، میزان حضور و ظهور او در دو داستان، شیوه و نوع تلاشهای او برای دیدار با مجنون و نقض قاعدۀ ازداوج سنّتی بدون عشق و عوامل مؤثّر در عفّتورزی او را مورد بررسی قرار دهد.
در هر دو منظومه، لیلی با وجود دربند بودنش و برخلاف تصوّر عامیانه، حالتی بین تسلیمپذیری و طغیانگری دارد، گرچه این طغیانگری در منظومۀ نظامی اوج میگیرد. او با کمال عفّتورزی که در داستان عربی بیشتر جنبۀ عرفی دارد ولی در فارسی جنبۀ شرعی، بسیار فکورانه و با حالتی محتاطانه و شجاعانه، در متن داستان حضور مییابد و پا به پای مجنون ابراز وجود میکند تا بلکه قاعدۀ حاکم بر جامعه را نسبت به خود نقض کند، گرچه زن بودنش در نهایت نقشههای او را ناکام میگذارد.